Хөтөлбөрийн хэрэгжилт ба хандлага

Batsuh

Хөтөлбөрийн хэрэгжилт ба хандлага

"Орон сууцны ипотекийн санхүүжилтийн тогтолцоо бүрдүүлэх хөтөлбөр" буюу товчилсон нэршил ОСИСТТБХ нь 2013 оны зургадугаар сараас эхлэн хэрэгжиж эхэлсэн бөгөөд тухайн үеэс хойш 90 гаруй мянган иргэн энэ санхүүжилтэд хамрагдан орон сууцны асуудлыг шийдвэрлээд байна. Энэ хөтөлбөрийг анх гаргаж байхад мэргэжлийн хүрээнд зах зээлийн хүүгээс хэт доогуур хүүтэй татаас бүхий хөтөлбөр болж байгааг анхааруулж хүүгийн зөрүүгийн алдагдлыг хэрхэн шийдвэрлэх гэж буйд анхаарал хандуулж байсан бол улс төрийн хүрээнд тухайн хөтөлбөрийг эхлүүлэхийг хэт яарсан хандлага байсан юм. Ямартай ч энэ хөтөлбөр нэгэнт хэрэгжиж барилгын салбарын хувьд одоогоор иргэний барилгын хүрээний гол санхүүжилт болж байгаа билээ. Энэ хөтөлбөр хэрэгжиж санхүүжилтын хэмжээ, хамрах хүрээ, нийгмийн хүлээлтийн хувьд томоохон байр суурь эзлэх асуудал нэгэнт болсон тул одоо энэ хөтөлбөрийг хэрхэн эдийн засаг, нийгмийн үр ашигтай тогтвортой үргэлжлүүлэх нь эдийн засгийн хувьд чухал байгаа юм. Тухайн хөтөлбөр нь томоохон хөтөлбөр болж нийгмийн талархал хүлээлтийг бий болгосон тул улс төрийн хүрээний нэг гол асуудал болж улс төржилтөөс ангид бус байгаа нь хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн хувьд нөлөөлөх бас нэг томооохон асуудал гэдгийг анхааралгүй орхиж болохгүй юм.
Хөтөлбөрийн хүрээний асуудлыг тодорхой болгох үүднээс хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн зарим тоон мэдээ, зохицуулалтын хүрээнд асуудлыг авч үзье.

Хөтөлбөрийн хэрэгжилт

Засгийн газар, Монголбанк хамтран 2013 оны 6 дугаар сараас эхлэн хэрэгжүүлж буй “Орон сууцны ипотекийн санхүүжилтийн тогтвортой тогтолцоо бүрдүүлэх хөтөлбөр”-тэй холбоотойгоор 2014 оны 1 дүгээр сарын байдлаар 1116.2 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг гаргаад байна. Ипотекийн зээлийн үлдэгдэл мөн үед 2021.4 тэрбум төгрөгт хүрсэн нь хөтөлбөр хэрэгжүүлж эхлэхээс өмнөх үетэй харьцуулахад 2.1 дахин нэмэгдээд байгаа юм. Энэ нь хөтөлбөрийн эхэн үед хөтөлбөрийн санхүүжилт хурдацтай нэмэгдэж байсныг харуулж байгаа бөгөөд үүний нөлөөгөөр орон сууцны үнэ ч 2013-2014 онд их хэмжээгээр нэмэгдсэнийг доорхи графикаас харж болох юм.

2013 оны эхний түвшинг суурь болгож авсан орон сууцны ерөнхий индексээс харахад дээрх хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн эхэн үе болох 2013 оны наймдугаар сараас 2014 оны есдүгээр сар хүртэл орон сууцны үнэ суурь түвшингээс 20 гаруй хувиар өссөн нь харагдаж байна. Үүнээс хойш хөтөлбөрийн санхүүжилт, эдийн засгийн нөхцөл байдал, иргэдийн орлогын түвшин зэргээс шалтгаалж орон сууцны үнэ тогтворжсон нь харагдана. Энэ хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн хүрээнд олон иргэд орон сууцны асуудлаа шийдвэрлэсэн сайн талтай боловч үнийн өсөлтийг дагуулсан байна. Энэ нь хөтөлбөрийг хэт хурдан хугацаанд эхлүүлж ихээхэн хэмжээний санхүүжилтээр дэмжсэнтэй холбоотой байж болох юм. Тэгвэл хөтөлбөрийн хамрах хүрээ, болон хэмжээний хувьд хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн өмнө болон дараах байдлаар харвал доорхи дүр зураг харагдаж байна.

Эндээс ипотекийн зээлийн хэмжээ, хамрах хүрээ тэлсээр байгаа нь харагдаж байна. 2018 оны төгсгөлийн байдлаар 4.4 их наяд төгрөгийн зээлийн үлдэгдэл, 93.8 мянган иргэнийг хамарсан байгаа нь тухайн зээл эдийн засагт ямар үүрэг гүйцэтгэж байгааг харуулж байна. Зээлийн хэмжээ нь банкны салбарын олгосон нийт зээлийн 26.7 хувьтай тэнцэж байгаа нь үүний нэг илрэл юм. Гэхдээ эндээс хөтөлбөрийн зээлийн хэмжээ 3.3 их наяд төгрөг байна. Өмнө нь арилжааны банкууд тухайн төрлийн зээлийг өөрийн эх үүсвэрээр хэрэгжүүлж байсан бөгөөд энэ нь ипотекийн зээлийн хүрээнд өнөө ч томоохон байр суурь эзэлсээр байна. Харин сүүлийн жилүүдэд хөтөлбөрийн зээлийн эх үүсвэрийн хэмжээ буурснаас нийт зээлийн хэмжээ буурч банкуудын өөрийн эх үүсвэрээр олгох зээлийн хэмжээ нэмэгдсэн.

Үргэлжлэлийг Барилга.мн сэтгүүлийн 106 дахь дугаараас уншина уу.