Барилга МН сэтгүүл
Үнэлгээ
Нүүр
Мэдээ
Цахим сэтгүүл
Захиалах
Холбоо барих
Танилцуулга татах
Барилга МН сэтгүүл
Танилцуулга татах
Зурвас бичих
Messenger
Залгах
Нүүр
Мэдээ, мэдээлэл
Batsuh
Формальдегид ялгаруулдаггүй попкорнон сэндвич хавтан
Сэндвич хавтангийн дулаан тусгаарлах хэсэг нь хөөсөнцөр материал байдаг. Энэ нь гэрэлд тэсвэр муутайн дээр формальдегид ялгаруулдаг тул орлох материал олох тал дээр олон орны эрдэмтэд ажиллаж байна. Жишээлбэл, ХБНГУ-ын Гөттингийн их сургуулийн эрдэмтэд барилгын ногоон бүтээгдэхүүн гарган авах судалгааны ажлын хүрээнд сэндвич хавтангийн хөөсөнцөр материалын оронд хөөсөн эрдэнэшиш буюу бидний нэрлэж заншсан ёсоор попкорн ашиглан туршилт хийжээ. Энэхүү материал нь супер хөнгөн байсан аж. Модон эдлэл үйлдвэрлэгчид нь одоогийн ажиллаж байгаа үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжийг ашиглан уг хавтанг үйлдвэрлэх боломжтой байсан нь бас нэг давуу тал болжээ. Уг материал нь маш хөнгөн болсон нь барилгын жинг хөнгөрүүлэх, дулаан тусгаарлалтыг сайжруулах зэрэг ач холбогдолтойгоос гадна улам бүр ховордож буй модны нөөцийг хэмнэх, тээврийн болон эрчим хүчний зардлыг бууруулна гэж үзжээ.
Үүний зэрэгцээ өнөөгийн хөдөлгөөнт нийгэм буюу нүүдэл суудал их гарч байгаа тохиолдолд хөнгөн тавилга гэдэг хүсэж буй хэрэгцээт эдлэлийн тоонд ордог. Тус судалгааны ажилдаа эрдэмтэд хоёр янзын технологи ашигласан байна. Үүнд:
Нэг үет аргын үед сэндвичийн цөм болох попкорн болон модны үртэс, утсархаг болгон задалсан модны хэсгүүдийг цавуудаад хучилт хавтан дээр цацаж дэвсээд хавтанг нэг удаагийн шахалтаар гарган авсан бол
Хоёр үет аргын үед эхлээд попкорнон хавтанг гарган аваад дараа нь фанер, хөнгөнцагаан ба өндөр даралтын ламинат зэрэг хучилт үеийг тавьдаг. Наалтанд 4-8 хувийн формальдегид дээр суурилсан давирхай эсвэл этаны диисоцианат хэрэглэдэг.
Ийнхүү гарган авсан хавтангийн механик физик шинж чанарын үзүүлэлтийг тодорхойлоход ердийн фанеран хавтангаас хамаагүй хөнгөн боловч бусад шинж чанар нь ижил байсан байна.
Нэг үет аргаар гарган авсан хавтангийн нягт нь ердийн фанеран хавтангаас 2 дахин бага бөгөөд гулзайлтын бат бэх нь ижил байсан байна.
Хоёр үет аргаар гарган авсан хавтанг фанер болон хөнгөнцагаанаар бүрэхэд ердийн сэндвич хавтангаас даац нь илүү байсан аж.
Хамгийн гол нь попкорн 70°С-ийн температураас дээш температурт формальдегидийг холбож байжээ. Ингэснээр тус хортой хий нь үйлдвэрлэлийн болон ашиглалтын үед ялгарах боломжгүй болсон байна. Попкорн полистиролоос хөнгөн бөгөөд бат бэх нь илүү сайн тул түүнтэй өрсөлдөхүйц бүтээгдэхүүн гэж үзэж байна. Тус бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэлийн аргаар гарган авахад үүсэх гол асуудал нь агаарын чийглэг хэт өндөр байвал түүнээс хамгаалах явдал аж.
Харин модон эдлэлийн үйлдвэрүүд нь нэг их нэмэлт тоног төхөөрөмж хэрэглэлгүйгээр эсвэл шинээр худалдан авалгүйгээр үйлдвэрлэх боломжтой тул ихээхэн сонирхож байгаа ажээ. Попкорн хавтангаар тавилга хийхээс гадна дулаан тусгаарлах хавтан, автомашины үйлдвэрлэл, усан онгоц барих болон үзэсгэлэнгийн танхимд боломжтой. Уг бүтээгдэхүүн нь хүнсний үйлдвэрлэлтэй өрсөлдөгч болох уу гэдэг асуултанд эрдэмтэд өнөөгийн түвшинд ч гэсэн эрдэнэ шиш үйлдвэрлэлийн ихээхэн хувийг бусад үйлдвэрлэлд ашиглаж байгаа талаар сануулсан байна. Жишээлбэл, эрдэнэ шишийн цардуулыг цавуу болон бионийлэг материал гарган авахад ашиглаж байгаа аж. Түүнээс гадна хүнсэнд хэрэглэх боломжгүй эрдэнэ шишийг тус хавтанд ашиглаж болно гэжээ. Эрдэнэ шишийг ашиглах туршилтуудыг 2007 оноос эхлэн хийж байсан байна. Жишээ нь, модны үртсийг тээрэмдсэн эрдэнэ шиштэй хольж шахмал хавтан гарган авч байжээ. Энэхүү бүтээгдэхүүнийг “Пфлайдерер” компани нь “BalanceBoard” нэртэйгээр үйлдвэрлэж зах зээлд нийлүүлж байна. Гол худалдан авагчид нь гал тогооны тавилга үйлдвэрлэгчид юм байна. Өөрөөр хэлбэл энэ компани нь шахмал хавтанд эрдэн шиш хэрэглэснээр илүү хөнгөн бөгөөд бат бэх материал гарган авсан байна. Тус компани нь Гөттингийн их сургуулийн эрдэмтэдтэй хамтран туршилт судалгаа гүйцэтгэсний үндсэн дээр модны үртэс болон попкорнын гранулатаас бүрдсэн шахмал хавтанг гарган авчээ. Шахмал хавтангийн дунд үеийг попкорноор хийснээр стандарт шахмал хавтангийн техникийн шаардлагыг хангасан бөгөөд 35 хувь хүртэл хөнгөн, хямдхан шахмал хавтанг үйлдвэрлэх боломжтой болсон байна. Шахмал хавтанг төрөл бүрийн полимер материалаар бүрж гал тогоо, унтлагын өрөөний тавилга зэргийг хийх боломжтой байна.
Сүүлийн жилүүдэд модны хэрэглээ ихсэн нөөц нь эрс буурч байгаа тул тавилга, шалны дэвсгэр болон бусад модон эдлэлийг үйлдвэрлэх альтернатив түүхий эд гарган авах тал дээр судалгааны ажил ихээр хийгдэж байна. Өөрөөр хэлбэл модон эдлэлийн 30 хувийг нэг жилийн дотор нөхөн ургах боломжтой, нөөц ихтэй материалаар орлуулах боломжтой боллоо гэсэн үг юм. Үүний зэрэгцээ уг материалын бат бэх нь шахмал хавтангийн стандарт шаардлагыг хангахын зэрэгцээ хөнгөн байгаа нь тээврийн зардал болон боловсруулах зардлыг бууруулж улмаар барилгын үнийг бууруулахад чухал хувь нэмэр болж байна. Эрдэнэ шиш нь нүүрстөрөгчийн давхар оксидыг өөртөө шингээн авдаг тул хүрээлэн буй байгаль орчныг хамгаалахад хувь нэмрээ оруулна гэж үзэж байна. Дээрх бүтээгдэхүүнийг гарган авахын тулд эрдэнэ шишийг тодорхой ширхэглэлтэйгээр нунтаглаад хүнсний үйлдвэрлэлд хэрэглэдэг технолгийг ашиглан хөөлгөдөг байна. Ингэснээр хөнгөн биомассын нунтаг үүсэх бөгөөд үүнийг 450-500 кг/м
3
нягттай шахмал хавтанг гарган авахад ашиглана. Эрдэнэ шишийг нэг зуны дотор ургуулан хураан авах боломжтой тул түүнийг их хэмжээгээр нөөцлөн авах боломжтой байгаа нь модны хомсдолоос үүдэх сул зогсолтыг бууруулна.
Үүний зэрэгцээ түүнийг дахин боловсруулах боломжтой тул байгаль орчинд ээлтэй ногоон бүтээгдэхүүний тоонд зүй ёсоор орж байна. Мөн дизайнер Каролин Перч цэвэр эрдэнэ шишийн нунтагаар тавилга хийх боломжтойг харуулсан. Тэрээр өөрийн магистрын ажлаараа эрдэнэ шишээр хийсэн нь мэдэгдэхүйц тавилга, сандал хийжээ. Өөрөөр хэлбэл тунгалаг лакаар бүрсэнээр материалыг нь шууд харж болох ажээ. Попкорноор хийсэн тавилга нь хөнгөн, бат бэх хэрэглэхэд хялбар байна. Үүний зэрэгцээ автомашины хүүхдийн суудал, нарнаас хамгаалах хаалт, дээврийн өнгөлгөөний материал зэргийг гарган авч туршжээ. Зарим бүтээгдэхүүнийг автомашины үйлдвэрлэлд ашиглаж эхэлсэн байна.
1 м
3
эрдэнэ шиш 740 кг байдаг бол 1 м
3
попкорн 40-хөн кг болдог байна. Энэ нь түүний гол давуу тал юм.
Монгол Улсын Зөвлөх инженер, доктор (Ph.D) /Г.Саран
нийтлэл