Монголын барилгын салбарыг түүчээлэгч таван компанийн нэгдэл “Үндэсний Бүтээн Байгуулалтын Корпораци” хэмээх их айл байгуулагдсаны таван жилийн ойн баяр саяхны нэг өдөр тохиолоо. Өнөөдрийн амжилт, өнөөдрийн түүхийг бүтээлцсэн эрхэм хүмүүс өнгөрсөн таван жилийн хугацаанд хийсэн амжилт, бүтээлээ бахдан ярьж, ирэх таван жилийнхээ урагшлах ирээдүйгээ хэлэлцэн сууцгаасан юм. Улс орныхоо бүтээн байгуулалтад гар бие оролцож, барилгын инженер болон мэргэжилтэй боловсон хүчний нөөцийг сургах, дадлагажуулах, тогтвор суурьшилтай ажиллуулахад гүйцэтгэж буй тус нэгдлийн үүрэг, хариуцлага тун чиг өндөр. Тиймээс “Барилга.МН” сэтгүүлийнхээ 101 дэх дугаартаа энэхүү том айлыг төдийгөөс өдий хүртэл амжилттай удирдан яваа “Үндэсний Бүтээн Байгуулалтын Корпораци”-ийн Гүйцэтгэх захирал С.Дотнобилигийг хүндэт зочны хоймортоо урьж ярилцлаа.

 

-Үндэсний бүтээн байгуулалтын корпораци байгуулагдсаны таван жилийн ойн баярын мэнд хүргэе. Таван том компанийн энэ нэгдэл өнгөрсөн хугацаанд ямар амжилт, үр дүн гаргаж ажиллав аа?
-Корпораци маань 2013 онд тухайн үеийн зах зээлийн хэрэгцээ шаардлагад үндэслэн байгуулагдсан. Тэр үед барилгын салбарт үнийн хөөрөгдөл газар авч, захиалагч нар барилгын ажлын үндсэн өртөгт нь борлуулалтын үнийг шингээж, ашгийг үзэмжээрээ нэмж байв. Барилга хэдэн төгрөгийн өртгөөр баригдаж буй нь олон нийтэд тодорхой бус, мөн ихэнх барилгыг гаднын ажиллах хүчин, ялангуяа хятадууд барьдаг гэсэн ойлголттой цаг үе байлаа. Энэ үед засгийн газар байр худалдан авах чадамжгүй зорилтот бүлгийн иргэдийг орон сууцаар хангах бодлогыг хэрэгжүүлж, 4300 гаруй айлын орон сууцны “Буянт Ухаа 1, 2” төсөл хэрэгжүүлж, үндэсний таван компаниар гүйцэтгүүлсэн юм. Үр дүнд нь гадны ажиллах хүчний ихэнх нь энэ зах зээлээс шахагдаж гарсан байдаг. Үндэсний ажиллах хүчин барилгын ажлаа өөрсдөө чанар стандартын шаардлагад нийцүүлэн барьж, хийж, бүтээж чаддаг гэдгийг манай нэгдэл харуулсан гэж боддог. Мөн барилгын нэг метр квадрат талбай нь газрын үнэ, дэд бүтцийн зардал тооцохгүйгээр ямар өртөг зардлаар бүтдэгийг бид харуулсан. Ингэснээр зах зээлд бий болоод байсан орон сууцны үнийн хөөрөгдөл, үнийн хөөс задрахад нөлөөлсөн гээд улс орон, нийгэм, эдийн засагт үзүүлсэн бодит үр дүн нэлээд бий.
   Нийгмийн хэрэгцээ шаардлагын төлөө “Үндэсний бүтээн байгуулалтын корпораци” байгуулагдсан ч энэ нэгдэлд харьяалагдаж буй гишүүн компаниудын мэргэжлийн чадамж, бизнесийг хөгжүүлэхийг зорьсон. Үүний тулд хөгжлийн бодлого, стратеги төлөвлөгөөгөө боловсруулсан нь манай корпорацийн төдийгүй барилгын салбарын цаашид хөгжих үндсэн арга замыг тодорхойлсон төлөвлөгөө болж чадсан. Үүний дагуу бид нэгдүгээр үе шатны зорилтоо биелүүлж, барилгын үйлдвэрлэлийг олон улсын стандартын шаардлагад нийцүүлэн удирдан зохион байгуулдаг боллоо. Чанарын удирдлагын тогтолцооны ISO 9001 стандартын дагуу барилгын төслийг удирдах, хэрэгжүүлэх арга, туршлагыг байгууллагадаа нэвтрүүлж, ISO стандартуудыг батламжлагч Их Британийн “BSI” байгууллагаас баталгаажилтын гэрчилгээгээ аваад байна.
     Ер нь барилгын салбартаа манлайлагч, мэдлэг туршлагаа олон нийтэд түгээгч байя гэдэг үүднээс барилгын үе шатны ажлын технологийн зааварчилгаа бүхий дөрвөн дэвтэр номыг 2014 онд эрхлэн гаргаж байсныг энэ онд Зөвлөх инженерүүдийнхээ оролцоотойгоор засварлаж, шинэчлэн сайжруулж хоёрдугаар хэвлэлийг нь гаргалаа. Мөн “Үндэсний Бүтээн Байгуулалтын Корпораци” Монгол инженерүүдийнхээ “тархийг цэнэглэх”, оюунд нь хөрөнгө оруулалт хийж чадавхжуулах үүднээс барилгын ажлыг хэрхэн удирдах, ямар баримт бичиг бүрдүүлэх ёстой, инженерүүд өөрсдийгөө чадавхжуулахын тулд ямар ном уншиж судлах шаардлагатай, ямар мэдлэг чадварууд эзэмшвэл зохих талаар мэдээлэл өгөх ном, гарын авлагууд гаргахаар бэлтгэлээ. Бид 2016-2017 онд “Чанарын удирдлагын тогтолцоогоор барилга угсралтын ажил гүйцэтгэх гарын авлага” боловсруулж, 10 дугаар сард худалдаанд гаргах гэж байна.
-Энэ хугацаанд корпорацийн гишүүн таван компани тус тусынхаа хувьд хэрхэн хөгжиж өөрчлөгдсөн бэ? Өөрчлөлтийг таны нүдээр харвал, бас дүгнэвэл...
-Анх “Үндэсний Бүтээн Байгуулалтын Корпораци” байгуулагдах үед гишүүн таван компани хэн хэнийгээ сайн мэддэггүй байлаа. Харин хамтарч нэгдсэн энэ хугацаандаа зорилго нэгтэй гэдгээ мэдэрч, зах зээл дээр үүссэн нөхцөл байдлыг хамтын хүчээр давж гарч чадна гэдгээ ойлгосон. Нөгөө талаас нь харвал гишүүд маань бүгд ижил төрлийн үйл ажиллагаа явуулдаг, өрсөлдөгч компаниуд. Өрсөлдөгчид нэгдэж, нэгэн зорилготой ажиллахад цагаан өрсөлдөөн өрнөж, харилцан мэдлэг солилцох, туршлага хуваалцах сайхан орчин бүрдсэн. Яг энэ нөхцөлийг нь хангахын тулд корпораци холбогчийн үүрэг гүйцэтгэлээ.
         Урьд нь компани тус бүр хувьдаа ажлаа төлөвлөөд хийдэг байсан бол одоо бусадтайгаа нэгдэж ажилласны дүнд асуудлаа хамтран шийдэж, гарц шийдлийг хамтдаа олдог болоод байна. Саяхан таван жилийн ойн баярын үеэр Удирдах ажилтны зөвлөгөөнөө хийхэд компаниуд бүгд дуу хоолойгоо нэгтгэж чаддаг болсныг харлаа. Үйл ажиллагаандаа хийж хэрэгжүүлэх ажлаа хамт төлөвлөж, цаашид баримтлах бодлого чиглэлээ ч гаргасан. Нийгмийн хариуцлагын хүрээнд байгаль орчинд ээлтэй ISO 14001 стандартыг нэвтрүүлэх, нөөц эх үүсвэрээ хэмнэлттэй ашиглах, үйл ажиллагаагаа олон улсын жишигт хүргэх гэх мэтчилэн шинэ дэвшилтэт арга барилыг хэвшүүлэхийг зорьж байна.
Өнгөрсөн жилүүдэд манай корпораци компанийн засаглалын хувьд, инженерийн чадамжийн хувьд, барилгын ажил гүйцэтгэх нөөц боломжийн хувьд ч нэлээд сайжирсан гэж хэлж болно. Хамгийн гол нь, нэг зорилгод төвлөрч чадсан учраас олон улсын төслүүдийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай ойлголтууд, баримт бичгийн хүрээнд  ойлголцдог болж, үндсэндээ төслийн удирдлагын хувьд “нэг хэл”-ээр ярьж чаддаг болжээ.
Гишүүн компаниуд “Буянт Ухаа” хорооллын 4,300 айлын орон сууцнаас гадна тус бүртээ маш олон төсөл дээр ажилласан. “Parkside”, “Hunnu 2222”, Хөшигийн хөндийн нисэх онгоцны буудал, “АСЕМ Вилла”-гийн барилга угсралтын ажил, мөн бие даан “Гүнжийн хотхон”, “Баянзүрх Вилла” хотхон гэхчлэн томоохон төслүүдийн ард амжилттай гарчээ. Энэ бүхнээс корпорацийн маань хүчин чадлыг ерөнхийд нь харж, бас дүгнэж болох юм шүү.
-Үндэсний бүтээн байгуулалтын корпораци хэдэн инженер, хэчнээн тооны мэргэшсэн туслах ажилчинтай байна вэ?
-Таван компанийн хүрээнд нийт 300 гаруй инженер, техникч болон оффисын ажилтнууд бий. Харин мэргэжилтэй туслах ажилчдын тоо харьцангуй хэлбэлзэлтэй. Тухайлбал, “Буянт Ухаа 1, 2” төслийн барилгын ажлыг гүйцэтгэх үед нэг дор 1200 гаруй ажилчин цуглуулж талбай дээр нэгэн зэрэг ажиллуулж байлаа. Сүүлд ажиллах хүчний зах зээлд өөрчлөлт гарч, ажилчид бие даасан бригадын зохион байгуулалттай ажиллах сонирхолтой болсон. Энэ бол корпораци ямар нэгэн бүтээн байгуулалт өрнүүлэхэд цуглуулж, ажиллуулах боломжтой мэргэшсэн ажилчдын тоо юм. Корпораци цаашид нийт 3000 хүнээс бүрдсэн бригадуудаа гэрчилгээжүүлэх, туслан гүйцэтгэгчдийг эрэмбэлэх, ажил гүйцэтгэх чадамжаар нь ангилдаг болохын тулд нэлээд ажил төлөвлөж байна.




-Ажиллах хүчнийг олноор нь төвлөрүүлдэг, томоохон бүтэцтэй байгууллагын хувьд хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааг хангахад хэрхэн анхаарч ажилладаг арга туршлагаасаа хуваалцахгүй юу?
-Үндэсний бүтээн байгуулалтын корпораци үйл ажиллагаатайгаа уялдуулан таван үнэт зүйл тодорхойлсон. Энэ үзэл баримтлалаар цаашид ажиллах хэм хэмжээ, зааг хязгаарыг тогтоож өгсөн. Үүнд корпорацийн “хүнээ дээдлэх бодлого” буюу аюулгүй ажиллагааны баримтлал заавал багтдаг. Энэ хүрээнд хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн бодлогоо тодорхойлж, “Барилга угсралтын ажлын аль ч шатанд гаргасан бодлогоо баримталж, эрсдэлийг нь урьдчилан үнэлсэн байдлаар хүний аюулгүй ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлнэ” гэж тусгасан. Бид төсөл бүр дээр хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын бодлогын дагуу тусад нь дүрэм боловсруулдаг. Энэ нь барилгын компани болгонд нийтлэг хэрэглэгддэг дүрэм биш. Дүрмийнхээ хүрээнд гишүүн компаниудтайгаа гэрээ байгуулах зарчмыг баримталдаг. Корпораци болон гишүүн компаниудаас ХАБЭА-н эргүүл, инженерүүдээ томилж, туслан гүйцэтгэгчдийн ажилчдын тооноос үл хамааран 25 хүн тутамд ХАБЭА-н нэг ажилтан хуваарилж, долоо хоног тутам тайлан дүгнэлт гаргуулж, холбогдох арга хэмжээ, сургалтуудыг нэгдсэн байдлаар тогтмол зохион байгуулдаг.
Ер нь “Үндэсний бүтээн байгуулалтын корпораци”-ийн зүгээс ХАБЭА-д маш их ач холбогдол өгдөг. Өнгөрсөн жилийн тухайд үүнтэй холбоотойгоор Монгол Улсын хэмжээнд мөрдөх барилгын дүрэм буюу БД “Барилгын төслийн талбайд хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг хангах удирдлагын баримт бичиг” боловсруулж батлууллаа. Барилгын компаниуд хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг хангахын тулд маш олон баримт бичиг мөрдөх, бас бүрдүүлэх шаардлага гардаг. Гэтэл норм, дүрэм, стандарт гээд 200 гаруй баримт бичгийг уншиж танилцахад дотор нь ажилбар тус бүрээр салгасан учир алийг нь ямар тохиолдолд дагаж мөрдөх нь тодорхойгүй, ойлгомжгүй, төвөгтэй байдаг. Түүнийг удирдлагын баримт бичигтээ тодорхой болгож, ямар тохиолдолд аль баримт бичиг, зааварчилгааг хэрхэн яаж ашиглахыг нарийвчлан тусгаж өгсөн. Олон баримт бичгийг бүгдийг нь уншихгүйгээр, гол судлах ёстой дүрэм журмуудын ялгааг заагласан учир мэргэжлийн хүмүүст их ач холбогдолтой гэж үзэж байна.
-Одоо ашиглаж байгаа норм, дүрмүүдээс хэрэгтэйг нь салгаж, ангилсан юм байна. Ингэснээр ямар ажлуудыг тодорхой болгож, заагласан тухай тайлбарлаж өгөхгүй юу?
-Бид цоо шинэ норм дүрэм санаачлаагүй. Харин барилгын талбайд өдөр тутам ашиглагдах баримт бичиг нь энэ, харин төсөл эхлэхээс өмнө ийм баримт бичиг бүрдүүлсэн байх хэрэгтэй, дуусахад энэ нь хэрэгтэй гэхчлэн ялган эмхэлж цэгцэлсэн хэрэг. Ер нь компанийн удирдлагууд хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг инженерүүддээ даатгаад орхичихдог талтай. Гэтэл тухайн удирдлага ХАБЭА-даа тодорхой амлалт өгч, тунхаг бичиг гаргаж, улмаар инженертээ хариуцуулан эрх мэдэл, ажил үүргийг нь тодорхойлсон байх шаардлагатай байдаг. Ингэхээр инженер өөрийн ажил үүргийн хүрээнд мөрдлөг болгох баримт бичиг, ямар маягтаар ХАБЭА-н инженерүүдийн ажлыг хянах, төлөвлөх ёстойг тодорхойлно.
Одоогоор ХАБЭА-н сургалтууд корпораци дээр явагдаж эхэллээ. Энэ жилээс бид сургалт болон ном гаргах үйл ажиллагаандаа түлхүү анхаарч байгаа. Энэ бүх ажлыг хэрэгжүүлснээр нийгмийн өмнө, барилгын салбарынхаа өмнө хүлээсэн үүрэг хариуцлагаа биелүүлж байгаа үйл хэрэг болно гэж итгэж байна. Нэгэнт 300 инженер, 3000 ажилчныг цуглуулж байгаагийнх тэдний ашиглах гарын авлагыг гаргаж, мэдлэг чадварыг нь дээшлүүлэхийн тулд сургалтын үйл ажиллагаагаа эхлүүлж байгаа юм. ХАБЭА-н сургалтаа тусад нь нэг бүлэг болгож, барилгын компаниудад нээлттэй явуулахаар ажиллаж байна.
-Жил ирэх тусам инженер, техникч, барилгачдын ажиллах орчин нөхцөл харьцангуй сайжирч байна. Та бүхний зүгээс тэдний нийгмийн хангамж хүртээмж, ажлын таатай орчныг дээшлүүлэхийн тулд ямар бодлого баримталдаг бол?
-Корпорацид удирдлагын бүрэлдэхүүнд цөөн тооны хүн багтаж ажилладаг. Харин гишүүн компаниудын зүгээс ажилтнуудаа ажлаа сэтгэл амар, тайван хийх боломжоор хангахын тулд нийгмийн хангамжийн тал дээр тус тусдаа бодлого баримталдаг. Амьдрах орон гэргүй байж барилга бариад явж байгаа хүний хичээл зүтгэл ямар байх вэ? Тиймээс дор бүрнээ энэ тал дээр анхаарч ажиллаж байна. Саяхан “Дельта констракшн” компани байгуулагдсаныхаа 15 жилийн ойн баярын үеэр зарим инженер, техникчдээ байрны урьдчилгаа төлбөрөөр урамшуулж, орон сууц худалдан авахад нь тодорхой дэмжлэг үзүүлсэн.
     Түүгээр зогсохгүй мэдлэг, мэргэжлийн ур чадварыг нь дээшлүүлэхийн тулд компанийн дотоод сургалт болон мэргэжил дээшлүүлэх, зэрэг ахиулах сургалтуудад тогтмол хамруулдаг. Таны хэлсэнчлэн ажлын орчин нөхцөл өдрөөс өдөрт сайжирч, компанийн засаглал, бодлого хөгжихийн хэрээр ажилтнуудын цалин, хангамж, түүнийг дагасан урамшуулал боломжууд дагаад өсөж байна. Нөгөөтэйгүүр зах зээлийн өсөлт, хэрэгцээ шаардлагыг даган ажиллах хүчин өөрсдийгөө хөгжүүлж, чадвараа дээшлүүлэхэд ихээхэн анхаардаг болж. Тэгэхээр сайн мэргэжилтэн, сайн боловсон хүчнээ авч үлдэж ажлаа чанартай хийлгэхийн тулд компани тэдний ур чадварыг бодитоор үнэлэн, ажлын үр дүнд нь үндэслэн урамшуулдаг. Хүсэл зорилго нэгтэй байж, гар нийлэн, байгууллагадаа үр өгөөжтэй хамтран ажиллаж байгаа ажилтнуудаа урамшуулахад гишүүд ихээхэн анхаарал хандуулж, аль болох тогтвортой ажиллуулах, дэмжих бодлого баримталдаг. Нэг компани гэхэд жилд 10 гаруй ажилтан, мөн тооны инженерүүдийн байрны асуудалд дэмжлэг үзүүлж байгаа жишээ ч бий.
-2015 оноос эдийн засгийн хямрал барилгын салбарт сүүдрээ тусгаж, хувийн хэвшлийнхэн хүндхэн даваатай нүүр тулгарсан. Танай компанийн хувьд энэ хугацаанд ямар бодлого баримталж ажиллав?
-Барилгын салбар хямарсан уу гэвэл тийм. Хямарсан учраас ажилгүй суусан. Ингээд барилгын компаниуд санхүүжилтгүй болж, инженер, техникчдээ авч үлдэнэ гэдэг том асуудал тулгарсан. Тиймээс корпорацийн зүгээс “бүсээ чангалах” хэрэгтэй болсон ч өвлийн улиралд ихэнх хүнээ цалингийн тодорхой хувиар цалинжуулах байдлаар компанидаа үлдээхийг хичээсэн. Инженерүүдээр хийлгэх ажил байхгүй ч цаг хугацааг үр дүнтэй байлгах санаачилгуудыг гаргаж эхэлсэн. Ингэснээр шинэ төслүүд санаачлах, боловсруулах, гүйцэтгүүлэх, гүйцэтгэлд хяналт тавих, хүлээлгэж өгөх гэсэн Төслийн удирдлагын таван үе шатыг бүрэн хэрэгжүүлж, энэ арга барилыг баримтлах болсон.
   Ингэж санаачилгатай байсны үр дүнд шинэ төслүүдийг амжилттай эхлүүлсэн шүү. Хямралын үед хийх ажилгүй байсан ч инженер, техникчдээ шинэ төслүүд санаачлах, судалгааны ажилд дайчлах зэргээр идэвхтэй ажиллууллаа. Нэг хэсгийг нь судалгаан дээр суулгаж, нөгөө хэсгийг нь төслийн боловсруулалтад хуваарилж, ном гаргах ажлыг гүйцэтгүүлж, олон улсад мөрдөгдөж байгаа стандарт, норм дүрмүүдийг судлуулсан. Мөн ISO нэвтрүүлэх гэж байсан учир заримыг нь журам боловсруулах ажилд оролцуулж байлаа. Цалингүй, цалин багатай, цалинтай гээд нөхцөл байдал янз бүр байсан ч инженер техникийн ажилчдаа аль болох хамруулах гэж хичээлээ. Ер нь хямралын энэ цаг хугацааг үр дүнтэй өнгөрүүлэхийн тулд өөрсдөөс шалтгаалах олон ажлыг хийлээ.
Түүнчлэн нэгэнт ISO нэвтрүүлж байгаагийн хувьд инженер, техникийн ажилтнуудаараа өөрсдөөр нь дотооддоо мөрдөх дүрэм журам, гарын авлага, зааварчилгаанууд гээд ажлыг нь хөнгөвчлөх, шат дарааллыг багасгах, зохион байгуулалтын ажлыг нь хийлгэлээ.  Ойрын хугацаанд үр дүн нь та бүхэнд харагдахгүй ч, ирээдүйд өгөөжөө өгөх нэлээд хэдэн судалгаа, баримт бичгийн ажлыг хийсэн дээ.
Үүнд ажилтнуудын маань сэтгэл зүтгэл их байсныг онцолмоор байна. Тэд бүтэн цалингаар цалинжаагүй ч, компанидаа үлдэн гар нийлэн ажиллаж, олон ажлыг амжууллаа. Ерөнхийдөө хямралын хугацааг бид ном уншиж, мэдлэгээ тэлж өнгөрүүллээ. Жаахан ч гэсэн мэдлэг мэдээлэл авч, судалгаа хийж, ном уншсаны дүнд дараагийн төслүүд дээрээ ажиллахад төвөггүй болох, дотоод үйл ажиллагаагаа ойлгоод ирэхээр ажил хурдан шуурхай явахад их дөхөм болж байгаа юм.  
-“Project management” буюу төслийн удирдлагыг нэвтрүүлж буй туршлагаасаа хуваалцахгүй юу?
-“Үндэсний бүтээн байгуулалтын корпораци” 2013 онд байгуулагдсан. Үүнээс хойш төслийн нэгдсэн удирдлагатай болох зорилтыг анхаасаа л тавьж ирсэн. Чанарын удирдлагын тогтолцоо ISO 9001 стандарт нэвтрүүлж байгаа нь чанартай бүтээгдэхүүн гаргахын тулд хийж байгаа ажил юм. Корпорацийн гаргаж буй бүтээгдэхүүн нь өөрөө төслийн удирдлага. Тийм болохоор хэрэглэгчийн хэрэгцээ шаардлага, хүсэл сонирхолд нийцсэн бүтээгдэхүүн гаргах тэрхүү тогтолцооны загварчлал /схем/-ыг корпорацидаа бий болголоо. Энэ загварчлалын дагуу төсөл удирдан ажиллахад гишүүн компаниуд бүгд оролцож байна. Тухайлбал, энэ жил “Буянт Ухаа 2” төсөл дээр гишүүн таван компаниас дөрөв нь оролцож байгаа. Тиймээс ажлын явцад төслийн удирдлагын талаарх ойлголтыг бүрэн дүүрэн авч, загварчлалынх нь дагуу ажлаа гүйцэтгэж байна. “Үндэсний бүтээн байгуулалтын корпораци”-д байгуулагдсан “Project management office” (PMO) буюу Төслийн удирдлагын газарт төслийн удирдлагыг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай бүхий л баримт бичгийг боловсруулдаг. Гишүүн компаниуд ч тус бүртээ төслийн удирдлагын нэгж, хэлтэс байгуулж, энэ чиглэлийн мэдлэг мэдээллийг байгууллага дотроо түгээж байгаа. Анх барилгын ажлын талбай дээр бичиг цаас бариад явахад ажилтнууд гайхаж, ойлгодоггүй байсан бол одоо байгууллагад хэвшил болон тогтож, ач холбогдлыг нь илүү сайн мэддэг болсон байна.
-Барилгын технологи, инновацийн шинэчлэлийн талаар санал бодлоо хуваалцахгүй юу? Барилгын салбарынхан үүнтэй хөл нийлүүлэн алхаж чадаж байна уу?
-Олон улсад шинэ гарсан технологиуд манайд их хурдацтай нэвтэрч байгаа. Гэхдээ хэрэглээнд бүрэн нэвтэрч, дэлгэрэхгүй байгаа нь түүнийг эзэмших мэдлэг, ур чадвар дутмаг, мэргэжлийн хүмүүс нь энэ тал дээр хурдан шуурхай ажиллахгүй байгаатай шууд холбоотой. Барилгынхан шинэ зүйлийг хүлээж авахдаа их удаан байдаг юм шиг санагддаг. Төвөгшөөдөг нэг хэсэг нь ч бий. Аливаа шинэ зүйлийг хэрэглэж үзэж байж л сайн, мууг нь мэддэг шүү дээ. Бас норм, стандартын зөрүү ч гардаг. Бүрэн цутгамал хийцээр бид барилга бариад 15 жил болж өнгөрлөө. Гэсэн ч норм, стандарт нь өнөөг хүртэл батлагдаагүй л байна. Цаг үетэйгээ нийцсэн технологи нэвтрүүлж, стандартуудыг нь тухай бүрт нь гаргадаг байхын тулд байгууллагуудын хоорондын уялдаа холбоо, ойлголцол их чухал, мөн санхүүгийн байдал ч ихээхэн нөлөөлдөг. Тиймээс л барилгын салбарынхныгаа шинэ технологи, инновацийн шинэлэг төслүүдийг уриалгахан хүлээж авдаг байгаасай гэж хүсдэг.
-Барилгын салбар гэдэг энэ их айлтай ажил амьдралын гараагаа анх хэрхэн холбосон бэ?
-Энэ салбарт хөл тавина гэж ёстой зүүдэлж ч байсангүй (инээв). Би МУИС-ийн Эдийн засгийн сургуулийг Банк, санхүүч мэргэжлээр төгссөн санхүүгийн хүн шүү дээ. АНУ-д магистр хамгаалахаар явахдаа Барилгын төслийн менежерийн ангид сурч төгссөн маань энэ салбартай холбогдох эхлэл нь болсон юм. Тэр үед АНУ-д төслийн удирдлага нэлээд хүчээ авч эхэлсэн үе байсан. Санхүүгийн мэргэжлээс илүү сонирхолтой, хийж бүтээсэн ажил нь нүдэн дээр ил харагддаг нь надад сайхан санагдаж, анхаарлыг минь татсан. “Буянт Ухаа” төслийнхөө дэргэдүүр өнгөрөхөд л олон сайхан дурсамж сэргэж, сэтгэл санаа туйлын өндөр болдог.
   Магистрын зэргээ хамгаалаад Монголдоо ирснээс хойш нэг жилийн дараа “Үндэсний бүтээн байгуулалтын корпораци”-д анх төслийн төлөвлөлтийн мэргэжилтнээр орж байлаа. Тухайн үед үнийн санал боловсруулах шаардлагатай болж, англи хэлний мэдлэгтэй, төлөвлөлт хийдэг хүн ажилд авахаар хайж, зар түгээж байсан юм билээ. Тэр үед танилаасаа энэ талаар сонсож, улмаар очиж уулзаад “Буянт Ухаа 1” төсөл дээр төлөвлөлтийн менежерээр ажиллаж эхэлсэн. Календарьчилсан график төлөвлөгөө гаргаж, хэрэгжилтийг нь хянах үүргийг гүйцэтгэж байлаа. Энэ нь одоогийн төслийн удирдлагын эхлэлийг тавьсан суурь болсон юм болов уу. Дараа нь хэлтсийн даргаар дэвшиж, 2015 оны дөрөвдүгээр сард гүйцэтгэх захирлаар томилогдсон доо.
-Том баг удирдаж, томоохон төслүүд дээр гардан ажиллахад тань шантрах, хэцүү санагдах үе тохиож байв уу?
-Нэг их хүндрэлтэй санагддаггүй. Корпорацийн доторх компаниудад инженер, техникийн, ажилчдын харилцаа, уур амьсгал хэдийнэ төлөвшчихсөн учир тэдэнтэй харьцахад амар байсан. Дунд шатны удирдах ажилтнууд, менежерүүд аливаа шинэ санаачилгыг хүлээн авахдаа сайн байсан нь ч нөлөөлсөн байх. “Хамтдаа хөгжье” гэсэн уриан дор нэг зорилготой, нэгдмэл санаатай ажиллахад зангидах хүн нь гэж үзээд надад итгэл хүлээлгэж, дэмжсэн болов уу. Нэг төслийн ард амжилттай гарснаар дараа дараагийн ажилд гар нийлэн, нэгдэж ажиллаж чадсан байх гэж боддог.
-Корпораци цаашид юун дээр төвлөрөх вэ? Дараагийн том зорилго юу байна вэ?
-Гэр хорооллыг инженерийн шугам сүлжээгээр хангах “Сервис центр” төслийг “Үндэсний бүтээн байгуулалтын корпораци” санаачилж, боловсруулаад Төр засагт хүлээлгэж өгөх ажлаа гүйцэтгэчихлээ. Энэ бол нийгмийн хариуцлагынхаа хүрээнд агаарын бохирдол, хөрсний бохирдол, төрийн болон нийгмийн үйлчилгээний дутагдалтай байдал гээд олон асуудлыг инженерийн үүднээс шийдлийг нь тодорхойлж, өөрсдийнхөө хүрээнд боловсруулсан төсөл юм. Энэ хүрээнд нийслэл хотын нутаг дэвсгэрийн хэд хэдэн байршилд төсөл хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж, ажил нь эхэлсэн байгаа. Ер нь цаашид энэ төслөө илүү сайжруулан хөгжүүлээд олон улсын түвшинд ногоон хот, ногоон барилгыг хэрхэн тодорхойлдгийг харуулахыг хичээж байна.
    Мөн өмнө дурьдсанчлан ирээдүйн 10-15 жилийн ажлаа төлөвлөж, гурван үе шаттай хэрэгжүүлж байгаа. Бид нэн тэргүүнд ISO стандартыг нэвтрүүлсэн нь барилгын төслийн удирдлагын компани гэдгээ баталсан үйл явдал болсон. Хоёрдугаар шатанд, алсын хараандаа олон нийтэд нээлттэй үндэсний хэмжээний компани болох зорилт тавьсан юм. Тодруулбал, улс орны хөгжлийг тодорхойлохуйц томоохон төслүүдийг хэрэгжүүлдэг үндэсний хэмжээний компани болохыг зорьж байгаа. Энэ зорилгодоо хүрэхийн тулд хийх ёстой бас нэг алхам бол нөөц эх үүсвэрүүдийг төвлөрүүлэх явдал. Өөрсдөө төсөл санаачлан боловсруулж, санхүүжүүлж, хүлээлгэж өгдөг болохоор ойрын зорилт тавин ажиллаж байна. Өнгөрсөн хугацаанд манай корпорацийг “Төрийн орон сууцны корпораци” ТӨҮГ-аас хараат гэж зарим хэсэг нь ойлгодог байсныг залруулж, зөв ойлголт өгөхийг хичээж байна. Үүний тулд гишүүн компаниуд тус тусдаа бие даасан хөрөнгө оруулалтын төслүүдийг хэрэгжүүлэх зорилго тавьсан. Энэ зорилгоо биелүүлэхэд нь корпораци бүх талаар дэмжлэг үзүүлж, гишүүдээ хөрөнгө оруулагч компани болгохыг хичээж байна. Ингэхийн тулд санхүүгийн нөөц, хүний нөөц, машин механизм, технологийн нөөцийг бий болгохыг хичээж байна. Эхний ээлжинд сургалт явуулах, гарын авлага, мэргэжлийн ном гаргахдаа төвлөрч, чадварлаг, тогтвортой хүний нөөцийг бүрдүүлэх ажлууд хийгдэж байна.
-Барилгын салбартаа шинэ арга технологи нэвтрүүлж, үлгэр дуурайлал болж яваа танай хамт олны бүтээн байгуулалтын их үйлсэд амжилт ерөөе.
   Монгол Улсад шинэ үеийн барилгын салбар үүсэн байгуулагдсаны 92 жилийн ойн баярын мэндийг өнгөрсөн ч гэсэн энэ салбарт ажиллаж байгаа нийт удирдлагууд, инженер, техникийн ажилтнууд, менежерүүддээ хүргэхийг хүсэж байна. Мөн “Үндэсний бүтээн байгуулалтын корпораци”-ийн ажилсаг хамт олондоо бүгдэд нь таван жилийн ойн баярын мэндийг дэвшүүлье.
Ярилцлага өгсөнд баярлалаа.
Ярилцсан Б.БУРМАА