Зурвас бичих
Messenger
Залгах
- Batsuh
Бохир ус цэвэрлэх бага хүчин чадалтай байгууламжийг зөв төлөвлөх нь
НЭГДҮГЭЭРТ, Ахуйн бохир ус цэвэрлэх биологийн цэвэрлэгээний байгууламжууд
Бохир усны байгалийн биологи цэвэрлэгээний байгууламжийг хоногт 0,45-12,0 м.куб байхаар зураг төсөлд төлөвлөсөн байдаг. Учир нь, энэхүү байгууламжууд нь Монгол орны цаг уур, орчны нөхцөлд тохирсон, хямд үнэтэй, ашиглахад хялбар бөгөөд 3-80 хүртэл хүний ахуйн хэрэглээнээс гарсан бохир усыг хүлээн авч цэвэршүүлэхэд зориулагдсан юм. Тэр тусмаа амины орон сууц, жуулчны баазуудад байрлуулахад нэн тохиромжтой шийдэл тул манай оронд өргөн тархсан.
Энэ цэвэрлэгээний байгууламжийн цэвэршүүлэлтийн эцсийн үр дүн ба цэвэрлэх байгууламжид нийлүүлэгдэж байгаа усны бохирдол гэсэн 2 үндсэн үзүүлэлтийг байнга тооцох шаардлагатай юм. Цэвэршүүлэлтийн үр дүн гэдэгт байгальд нийлүүлж болох хаягдал усанд тавигдах шаардлага MNS 4943:2015 стандартаар зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнд хүртэл цэвэрлэсэн буюу БХХ5 /Биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч/ нь 20мгO/л -ээс ихгүй, жинлэгдэх /умбуур/ бодис нь 20-30 мг/л-ээс томгүй байх юм. Харин цэвэрлэх байгууламжид нийлүүлэгдэж байгаа усны бохирдол гэдэгт MNS 6561:2015 стандартаар зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнд хүртэл цэвэрлэсэн буюу БХХ5 нь 400 мгO/л-ээс ихгүй, жинлэгдэх /умбуур/ бодис нь 400 мг/л-ээс томгүй байх шаардлагуудыг хангасан байна.
Үүнээс гадна нэг хүний хэрэглээнээс гарах бохир усны норм хоногт 150 л, өвлийн улиралд цэвэрлэх байгууламжид нийлүүлэгдэж байгаа усны температур +10 градусаас ихгүй байх, гадна агаарын өвлийн температур хэм -30 градус ба үүнээс илүү хүйтэн бол дулаалга хийх шаардлага тавигддаг.
Энэхүү байгууламжинд септиктэй иж бүрдэл болгож шүүрүүлэх худаг, шүүрүүлэх талбай, шүүрүүлэх туннель, элс хайрган шүүлтүүр, шүүрүүлэх суваг зэргийг тухайн хөрсний шинж чанарт тохируулсан байдлаар сонголт хийж төлөвлөлтийг боловсруулсан болно.
-Ус шингээх чадвартай хөрстэй нөхцөлд: Септик -шүүрүүлэх худаг-талбай, туннель.
-Ус шингээх чадвар султай хөрстэй нөхцөлд: Септик-шүүрүүлэх суваг- хөрсний элс-хайрган шүүлтүүр гэсэн ангиллаар төлөвлөлт хийгдэнэ.
Септик-шүүрүүлэх худаг, талбай, туннелийг найдвартай хамгаалагдсан давхаргатай цэвэр усны эх үүсвэрээс 30 метрээс багагүй зайд, ус хүлээн авах байгууламжаас 50 метрээс багагүй зайд байрлуулна. Цэвэрлэх байгууламжийг барьж байгуулахаар зэхэж буй аж ахуйн нэгж, байгууллагууд /БНбД 40- 01-06/ барилгын норм, дүрмийн шаардлагын дагуу тухайн орон нутгийн мэргэжлийн хяналтын байгууллагуудаас зөвшөөрөл авахаас гадна цэвэрлэх байгууламжийн байршил, цэвэршүүлсэн усыг байгальд нийлүүлэх нөхцөлийн талаар байгаль орчны болон эрүүл ахуйн байгууллагатай зөвшилцсөн байна. Үүний дараа зураг төсөл боловсруулахад шаардагдах үндсэн үзүүлэлтээс хамааруулан цэвэрлэх байгууламжийн технологийн зарчмыг бүдүүвч гаргаж, ажлын зургийг БХБЯ-наас гаргасан “Давтан хэрэглэх зургийн цомог Г2.907.9" дэвтрээс хувилан авч гадна шугам сүлжээний зурагт тохируулан холболтын зургийг хийнэ.
Цэвэрлэгээний зарчим:
Цэвэрлэх байгууламжид нийлүүлэгдэж байгаа бохир ус нь септикийн камеруудад орж тунгаагдах ба тунгаалтын явцад бохир усан дахь органик бодисын ялзралын үйлдэл давхар хийгдэж байдаг. Тунгаагдсан ус шугам хоолойгоор хуваарилах худагт орж тэндээсээ хөрсөнд шингээх, хөрсөөр шүүх байгууламжаар дамжин биологийн цэвэрлэгээ хийгддэг.
- Элс, элсэнцэр, элсэн чигжээстэй хайрган хөрстэй нөхцөлд шүүрүүлэх
худаг, шүүрүүлэх талбай, шүүрүүлэх туннелиэр цэвэршилт явагдах ба цэвэршсэн ус хөрсөндөө шингэж үлдэнэ.
-Шавар, шавранцар, шавар чигжээстэй хөрстэй нөхцөлд бохир ус нь шүүрүүлэх суваг, элс-хайрган хөрсөн шүүлтүүрт шүүгдэн цэвэрших ба цэвэршсэн усыг гипхлорид натрийн уусмалаар болон хэт ягаан туяагаар цэвэршүүлсэн усны тусгай санд халдваргүйжүүлэн /нэмэлт төхөөрөмж/ газрын гадаргад гаргаж гол мөрөн сайр, жалганд нийлүүлнэ.
Шүүрүүлэх талбай:
Шүүрүүлэх талбайг элс ба элсэн чигжээстэй хайрган хөрстэй нөхцөлд хэрэглэнэ. Шүүрүүлэх худгийн хүчин чадал хоногт 0,45-0,75 м.куб, шүүрүүлэх талбайн хүчин чадал хоногт 0,45-12,0 м.кв байна.
Шүүрүүлэх туннель:
Энэ нь шүүрүүлэх талбайн нэг хувилбар бөгөөд усжуулах хоолойн оронд угсармал хуванцар туннель ашигласнаар шүүрүүлэх талбайн хэмжээг эрс багасгаж байгаа дэвшилтэт технологи юм.
Шүүрүүлэх суваг, хөрсний элс, хайрган шүүлтүүр:
Үүнийг шавар, шавранцар, шавар чигжээстэй хөрстэй нөхцөлд хэрэглэнэ. Элс, хайрган шүүлтүүрийг нэг болон хоёр үет хэлбэрээр хийж болно. Хоёр үет шүүлтүүрийг бохир усны цэвэрлэгээний үр дүнг нэмэгдүүлж, БХХ5 үзүүлэлтийг 20 мг/л-ээс бага байлгах зорилгоор газрын налуужилтийн нөхцөлийг ашиглан хэрэглэнэ. Шүүрүүлэх үеийн зузаан нь 1,0- 1,05 метр байна.
Септикийн ашиглалт:
Септикт хуримтлагдсан лаг болон усны гадаргуу дээр өрөмтсөн бохирдлыг жилдээ 1-2 удаа хавар эсвэл намрын улиралд соруулан зайлуулна. Лагмйн дээд түвшинг нэг камерийг нөгөөтэй холбосон нүхний түвшинд эсвэл ус дамжуулагчийн доод түвшинд хүртэл лагийг хурааж болохгүй. Лагийг зайлуулах үед септикт ирэх усыг хаана. Эхлээд усан дээр өрөмтсөн хэсгийг 3-4 мм нүхтэй шүүрээр шүүрдэж авна. Гэхдээ септикийн лагийг бүрэн зайлуулдаггүй бөгөөд тодорхой хэсэг нь ялзралын процесст шаардлагатай байдаг. Мөн лагийг зайлуулах үед бусад эд ангиудад үйлчилгээ, засварын ажлыг гүйцэтгэх хэрэгтэй.
Хөрсөөр шүүх байгууламжийн ашиглалт:
Ашиглалтын явцад эдгээр байгууламжуудын ус түгээлт жигд байгаа эсэхэд байнга хяналт тавина. Худгуудын ховилын хэсэгт туналт ажиглагдаж түгээх системд бөөгнөрөл үүсвэл тросс болон төмрөөр сүвлэж араас нь үйлчилгээ хийнэ. Хөрсөнд шүүх туннелийн хувьд бөглөрөл үүсч, цэвэрлэх ажиллагаа хийх шаардлагагүй. Гэхдээ ямарч цэвэрлэх байгууламжинд цэвэрлэгээний үр дүнгийн журнал хөтлөх шаардлагатай бөгөөд энэ журналд цэвэрлэгээний явцад хийсэн хяналт, лабораторийн шинжилгээний үр дүнгийн талаар тэмдэглэл хийх хэрэгтэй. Байгууллагын бизнесс төлөвлөгөөнд бохир ус цэвэрлэх байгууламжийн ашиглалтын үйл ажиллагааг тусгахдаа септикийн лагийг цэвэрлээд хаана, хэрхэн зайлуулах аргыг сонгож зөвлөмж гаргасан байх шаардлагатай.
ХОЁРДУГААРТ. Ахуйн бохир ус цэвэрлэх энгийн буюу байгалийн цэвэрлэгээний байгууламж
Энэхүү байгууламжийн барилгын хийцэд септик, хуваарилах худаг, ховил, холих сангийн байгууламжийн хийц хамаарна. Байгууламжуудыг угсармал төмөр бетон болон цутгамал бетон, хуванцар зэрэг материалаар болон үйлдвэрийн хийцтэй септик хийж болно. Септик нь үндсэн 2 хэлбэртэй.
-Угсармал бетон болон худгийн цагирагаар угсрах угсармал цагираган
-Бетоноор цутгах буюу хуванцраар бэлэн хийсэн дөрвөлжин байдаг.
Септикийн тагийг газрын гадаргаас 80 мм өндөрт цухуйж байхаар угсарна. Тагийг ширмэн буюу хуванцраар хийнэ.
Шүүрүүлэх худаг:
Үүнийг цэвэрлэх байгууламжийн хийцэд септиктэй иж бүрдэл болгон ашиглана. Шүүрүүлэх худгуудыг хөрсний усны түвшин худгийн ёроолоос 1.0 метрээс багагүй зайд байрлалтай нөхцөлд хэрэглэнэ. Худгийн суулгалтын дээд гүний хэмжээ 3.5 метр үүнээс дайрга болон бусад том ширхэгтэй шүүх материал 1 метр зузаан байна. Шүүрүүлэх худаг нь бүтээцийн 2 үндсэн хэлбэртэй байна. Үүнд:
-Угсармал төмөр бетон дугуй цагираг хийцтэй
-Цутгамал бетон, тоосго болон хуванцар дөрвөлжин хэлбэртэй.
ГУРАВДУГААРТ. Ахуйн бохир ус цэвэрлэх зохиомол цэвэрлэгээний байгууламж
Хоногт 1.5-50.0 м.куб бохир ус цэвэршүүлэх хүчин чадалтай энэхүү байгууламж нь аж ахуйн нэгж, байгууллагын бие даасан барилга болон хэд хэдэн барилга, эсвэл сум суурин газрын 10- 350 хүний хэрэглээнээс гарсан ахуйн бохир усыг хүлээн авч цэвэршүүлэхэд зориулагдсан. Цэвэрлэх байгууламжийн иж бүрдэлд:
Бохир усны байгалийн биологи цэвэрлэгээний байгууламжийг хоногт 0,45-12,0 м.куб байхаар зураг төсөлд төлөвлөсөн байдаг. Учир нь, энэхүү байгууламжууд нь Монгол орны цаг уур, орчны нөхцөлд тохирсон, хямд үнэтэй, ашиглахад хялбар бөгөөд 3-80 хүртэл хүний ахуйн хэрэглээнээс гарсан бохир усыг хүлээн авч цэвэршүүлэхэд зориулагдсан юм. Тэр тусмаа амины орон сууц, жуулчны баазуудад байрлуулахад нэн тохиромжтой шийдэл тул манай оронд өргөн тархсан.
Энэ цэвэрлэгээний байгууламжийн цэвэршүүлэлтийн эцсийн үр дүн ба цэвэрлэх байгууламжид нийлүүлэгдэж байгаа усны бохирдол гэсэн 2 үндсэн үзүүлэлтийг байнга тооцох шаардлагатай юм. Цэвэршүүлэлтийн үр дүн гэдэгт байгальд нийлүүлж болох хаягдал усанд тавигдах шаардлага MNS 4943:2015 стандартаар зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнд хүртэл цэвэрлэсэн буюу БХХ5 /Биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч/ нь 20мгO/л -ээс ихгүй, жинлэгдэх /умбуур/ бодис нь 20-30 мг/л-ээс томгүй байх юм. Харин цэвэрлэх байгууламжид нийлүүлэгдэж байгаа усны бохирдол гэдэгт MNS 6561:2015 стандартаар зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнд хүртэл цэвэрлэсэн буюу БХХ5 нь 400 мгO/л-ээс ихгүй, жинлэгдэх /умбуур/ бодис нь 400 мг/л-ээс томгүй байх шаардлагуудыг хангасан байна.
Үүнээс гадна нэг хүний хэрэглээнээс гарах бохир усны норм хоногт 150 л, өвлийн улиралд цэвэрлэх байгууламжид нийлүүлэгдэж байгаа усны температур +10 градусаас ихгүй байх, гадна агаарын өвлийн температур хэм -30 градус ба үүнээс илүү хүйтэн бол дулаалга хийх шаардлага тавигддаг.
Энэхүү байгууламжинд септиктэй иж бүрдэл болгож шүүрүүлэх худаг, шүүрүүлэх талбай, шүүрүүлэх туннель, элс хайрган шүүлтүүр, шүүрүүлэх суваг зэргийг тухайн хөрсний шинж чанарт тохируулсан байдлаар сонголт хийж төлөвлөлтийг боловсруулсан болно.
-Ус шингээх чадвартай хөрстэй нөхцөлд: Септик -шүүрүүлэх худаг-талбай, туннель.
-Ус шингээх чадвар султай хөрстэй нөхцөлд: Септик-шүүрүүлэх суваг- хөрсний элс-хайрган шүүлтүүр гэсэн ангиллаар төлөвлөлт хийгдэнэ.
Септик-шүүрүүлэх худаг, талбай, туннелийг найдвартай хамгаалагдсан давхаргатай цэвэр усны эх үүсвэрээс 30 метрээс багагүй зайд, ус хүлээн авах байгууламжаас 50 метрээс багагүй зайд байрлуулна. Цэвэрлэх байгууламжийг барьж байгуулахаар зэхэж буй аж ахуйн нэгж, байгууллагууд /БНбД 40- 01-06/ барилгын норм, дүрмийн шаардлагын дагуу тухайн орон нутгийн мэргэжлийн хяналтын байгууллагуудаас зөвшөөрөл авахаас гадна цэвэрлэх байгууламжийн байршил, цэвэршүүлсэн усыг байгальд нийлүүлэх нөхцөлийн талаар байгаль орчны болон эрүүл ахуйн байгууллагатай зөвшилцсөн байна. Үүний дараа зураг төсөл боловсруулахад шаардагдах үндсэн үзүүлэлтээс хамааруулан цэвэрлэх байгууламжийн технологийн зарчмыг бүдүүвч гаргаж, ажлын зургийг БХБЯ-наас гаргасан “Давтан хэрэглэх зургийн цомог Г2.907.9" дэвтрээс хувилан авч гадна шугам сүлжээний зурагт тохируулан холболтын зургийг хийнэ.
Цэвэрлэгээний зарчим:
Цэвэрлэх байгууламжид нийлүүлэгдэж байгаа бохир ус нь септикийн камеруудад орж тунгаагдах ба тунгаалтын явцад бохир усан дахь органик бодисын ялзралын үйлдэл давхар хийгдэж байдаг. Тунгаагдсан ус шугам хоолойгоор хуваарилах худагт орж тэндээсээ хөрсөнд шингээх, хөрсөөр шүүх байгууламжаар дамжин биологийн цэвэрлэгээ хийгддэг.
- Элс, элсэнцэр, элсэн чигжээстэй хайрган хөрстэй нөхцөлд шүүрүүлэх
худаг, шүүрүүлэх талбай, шүүрүүлэх туннелиэр цэвэршилт явагдах ба цэвэршсэн ус хөрсөндөө шингэж үлдэнэ.
-Шавар, шавранцар, шавар чигжээстэй хөрстэй нөхцөлд бохир ус нь шүүрүүлэх суваг, элс-хайрган хөрсөн шүүлтүүрт шүүгдэн цэвэрших ба цэвэршсэн усыг гипхлорид натрийн уусмалаар болон хэт ягаан туяагаар цэвэршүүлсэн усны тусгай санд халдваргүйжүүлэн /нэмэлт төхөөрөмж/ газрын гадаргад гаргаж гол мөрөн сайр, жалганд нийлүүлнэ.
Шүүрүүлэх талбай:
Шүүрүүлэх талбайг элс ба элсэн чигжээстэй хайрган хөрстэй нөхцөлд хэрэглэнэ. Шүүрүүлэх худгийн хүчин чадал хоногт 0,45-0,75 м.куб, шүүрүүлэх талбайн хүчин чадал хоногт 0,45-12,0 м.кв байна.
Шүүрүүлэх туннель:
Энэ нь шүүрүүлэх талбайн нэг хувилбар бөгөөд усжуулах хоолойн оронд угсармал хуванцар туннель ашигласнаар шүүрүүлэх талбайн хэмжээг эрс багасгаж байгаа дэвшилтэт технологи юм.
Шүүрүүлэх суваг, хөрсний элс, хайрган шүүлтүүр:
Үүнийг шавар, шавранцар, шавар чигжээстэй хөрстэй нөхцөлд хэрэглэнэ. Элс, хайрган шүүлтүүрийг нэг болон хоёр үет хэлбэрээр хийж болно. Хоёр үет шүүлтүүрийг бохир усны цэвэрлэгээний үр дүнг нэмэгдүүлж, БХХ5 үзүүлэлтийг 20 мг/л-ээс бага байлгах зорилгоор газрын налуужилтийн нөхцөлийг ашиглан хэрэглэнэ. Шүүрүүлэх үеийн зузаан нь 1,0- 1,05 метр байна.
Септикийн ашиглалт:
Септикт хуримтлагдсан лаг болон усны гадаргуу дээр өрөмтсөн бохирдлыг жилдээ 1-2 удаа хавар эсвэл намрын улиралд соруулан зайлуулна. Лагмйн дээд түвшинг нэг камерийг нөгөөтэй холбосон нүхний түвшинд эсвэл ус дамжуулагчийн доод түвшинд хүртэл лагийг хурааж болохгүй. Лагийг зайлуулах үед септикт ирэх усыг хаана. Эхлээд усан дээр өрөмтсөн хэсгийг 3-4 мм нүхтэй шүүрээр шүүрдэж авна. Гэхдээ септикийн лагийг бүрэн зайлуулдаггүй бөгөөд тодорхой хэсэг нь ялзралын процесст шаардлагатай байдаг. Мөн лагийг зайлуулах үед бусад эд ангиудад үйлчилгээ, засварын ажлыг гүйцэтгэх хэрэгтэй.
Хөрсөөр шүүх байгууламжийн ашиглалт:
Ашиглалтын явцад эдгээр байгууламжуудын ус түгээлт жигд байгаа эсэхэд байнга хяналт тавина. Худгуудын ховилын хэсэгт туналт ажиглагдаж түгээх системд бөөгнөрөл үүсвэл тросс болон төмрөөр сүвлэж араас нь үйлчилгээ хийнэ. Хөрсөнд шүүх туннелийн хувьд бөглөрөл үүсч, цэвэрлэх ажиллагаа хийх шаардлагагүй. Гэхдээ ямарч цэвэрлэх байгууламжинд цэвэрлэгээний үр дүнгийн журнал хөтлөх шаардлагатай бөгөөд энэ журналд цэвэрлэгээний явцад хийсэн хяналт, лабораторийн шинжилгээний үр дүнгийн талаар тэмдэглэл хийх хэрэгтэй. Байгууллагын бизнесс төлөвлөгөөнд бохир ус цэвэрлэх байгууламжийн ашиглалтын үйл ажиллагааг тусгахдаа септикийн лагийг цэвэрлээд хаана, хэрхэн зайлуулах аргыг сонгож зөвлөмж гаргасан байх шаардлагатай.
ХОЁРДУГААРТ. Ахуйн бохир ус цэвэрлэх энгийн буюу байгалийн цэвэрлэгээний байгууламж
Энэхүү байгууламжийн барилгын хийцэд септик, хуваарилах худаг, ховил, холих сангийн байгууламжийн хийц хамаарна. Байгууламжуудыг угсармал төмөр бетон болон цутгамал бетон, хуванцар зэрэг материалаар болон үйлдвэрийн хийцтэй септик хийж болно. Септик нь үндсэн 2 хэлбэртэй.
-Угсармал бетон болон худгийн цагирагаар угсрах угсармал цагираган
-Бетоноор цутгах буюу хуванцраар бэлэн хийсэн дөрвөлжин байдаг.
Септикийн тагийг газрын гадаргаас 80 мм өндөрт цухуйж байхаар угсарна. Тагийг ширмэн буюу хуванцраар хийнэ.
Шүүрүүлэх худаг:
Үүнийг цэвэрлэх байгууламжийн хийцэд септиктэй иж бүрдэл болгон ашиглана. Шүүрүүлэх худгуудыг хөрсний усны түвшин худгийн ёроолоос 1.0 метрээс багагүй зайд байрлалтай нөхцөлд хэрэглэнэ. Худгийн суулгалтын дээд гүний хэмжээ 3.5 метр үүнээс дайрга болон бусад том ширхэгтэй шүүх материал 1 метр зузаан байна. Шүүрүүлэх худаг нь бүтээцийн 2 үндсэн хэлбэртэй байна. Үүнд:
-Угсармал төмөр бетон дугуй цагираг хийцтэй
-Цутгамал бетон, тоосго болон хуванцар дөрвөлжин хэлбэртэй.
ГУРАВДУГААРТ. Ахуйн бохир ус цэвэрлэх зохиомол цэвэрлэгээний байгууламж
Хоногт 1.5-50.0 м.куб бохир ус цэвэршүүлэх хүчин чадалтай энэхүү байгууламж нь аж ахуйн нэгж, байгууллагын бие даасан барилга болон хэд хэдэн барилга, эсвэл сум суурин газрын 10- 350 хүний хэрэглээнээс гарсан ахуйн бохир усыг хүлээн авч цэвэршүүлэхэд зориулагдсан. Цэвэрлэх байгууламжийн иж бүрдэлд:
- Сараалжийн худаг
- Септик, хоёр үет тунгаагуур
- Биошүүлтүүр
- Холих сан
- Шүүрүүлэх талбай
- Шүүрүүлэх туннель
- Элс хайрган шүүлтүүр
- Шүүрүүлэх суваг хамаарна.
"Ариутгах татуурга, гадна шугам сүлжээ ба байгууламж" /БНбД 40-01-06/ барилгын норм дүрмийн дагуу энэхүү байгууламжийг тухайн барилгаас 5-8 метрийн зайд байрлуулна. Түүнчлэн шүүрүүлэх талбай, туннель нэмж төлөвлөх тохиолдолд 15 метр, шүүрүүлэх суваг болон хөрсний элс, хайрган шүүлтүүрийг барилгаас 25 м-ийн зайд байрлуулна. Шүүрүүлэх талбай, туннелийг төлөвлөсөн нөхцөлд найдвартай хамгаалагдсан давхаргатай цэвэр усны эх үүсвэрээс 30 метрээс багагүй зайд, хангалттай бус хамгаалагдсан гадаргуугийн ус хүлээн авах байгууламжаас 50 метрээс багагүй зайд байрлуулна.
Шүүрүүлэх талбайн усжуулах хоолой, шүүрүүлэх туннелийн ёроолоос болон хөрсний элс, хайрган шүүлтүүр, шүүрүүлэх сувгийн шугамуудыг хөрсний усны төвшингөөс 1.0 метрээс багагүй зайд байрлуулна.
Биошүүлтүүр:
Биошүүлтүүрийн байгууламж нь бохирдол баригч материалын гадарга дээр явагддаг усны биологи цэвэрлэгээний байгалийн процессийг ашигладаг онцлогтой. Цэвэрлэх байгууламжид ирж байгаа бохир ус механик сараалжаар дамжих явцад том хэмжээтэй бохирдол, үс ноос зэрэг бохирдлууд баригдан үлдэх ба бохир ус цаашид септик, эсвэл 2 үет тунгаагуурт өөрийн урсгалаар орж тунгаагдах ба тэнд бохир усан дахь механик шинж чанартай хольцууд тунгаагдан үлдэнэ.
Эдгээр байгууламжийн ёроолд үлдсэн лагийг жилд 1-2 удаа суллана. Тунгаагдсан ус бохир усны хоолойгоор хуваарилах худагт орж тэндээсээ өөрийн урсгалаар биошүүлтүүрийн ёроолд байрлах конус худгийн насосны хэсэгт нийлүүлэгдэнэ. Тэндээсээ усны насосоор шахагдан биошүүлтүүрийн дээд хэсэгт байх ус цацах хэрэгслээр дамжин бохирдол баригчийн гадаргад зөөлөн цацагддаг. Ус цацагдах явцад бохирдол баригчийн гадарга дээр үүссэн биоплёнк-д усны бохирдол наалдан үлдэх байдлаар цэвэрлэгээ явагдана. Энэ нь бохир усанд агуулагдаж буй бохирдол, биоплёнк-ийн амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлэгч идэш болж байдагт оршино. Биоплёнк нэмэгдэхийн хэрээр түүний зузаан давхарга үүсэн жин нь хүндэрч конус худаг руу тунадас болон унах үйлдэл явагдана. Конус худгийн ёроолд тунадас болж унасан биоплёнк нь лагийн хэлбэртэй болж сууна.
Харин цэвэршүүлсэн ус өөрийн урсгалаар гарна. Бохир усны байнгын эргэлтийн явцад сэнсээр байнгын агааржуулалт өгөх тул усан дахь органик гаралтай бохирдлын задарлыг түргэсгэнэ. Конус худгийн ёроолыг лагийн насос байрлуулсан худагтай хоолойгоор холбох буюу конус хэсгийн ёроолд насос тавина. Энэ насос нь автоматаар лагийг анхдагч тунгаагуурт нийлүүлдэг. Харин анхдагч тунгаагуурын ёроол дахь лагийг бохир усны машинаар зайлуулна. Цэвэрлэх байгууламжийн технологийн бүрэн ажиллагаа нь байгууламжийг ажиллуулж эхэлснээс хойш 3-4 долоо хоногийн дараа жигдэрнэ.
ДӨРӨВДҮГЭЭРТ. Ахуйн бохир ус цэвэрлэх септик
Септикүүдийг төлөвлөхөд шаардлагатай байгаль, цаг уурын нөхцөл болон бусад өгөгдлүүдийг "Ариутгах татуурга.Гадна сүлжээ ба байгууламж" БНбД 40-01-14 барилгын норм дүрмийн дагуу MNS EN 12566:2011 цуврал стандартад нийцүүлдэг. Энэхүү бүтээцийн иж бүрдэлд септик, хуваарилах худаг, ховил, холих сангийн байгууламж багтана. Байгууламжийг угсармал төмөрбетон болон хуванцар зэрэг материалаар эсвэл үйлдвэрийн хийцтэй септикээр хийх шийдэл байж болно.
Хоёр үет тунгаагуур:
Энэхүү тунгаагуур нь бохир усыг тунгаах, тунадас хэлбэрээр унасан лагийг агааргүй орчинд ялзруулж, нягтруулах зорилгоор хийгддэг. Ийм төрлийн байгууламжууд нь хоногт 10 мянган м.куб хүртэл ус цэвэрлэх хүчин чадалтай тул олон улсад өргөн хэрэглэгддэг. Ийм тунгаагуур нь дугуй болон дөрвөлжин ханатай, тэдгээртээ тохирсон конус болон пирамид ёроолтойгоор төлөвлөгддөг. Хоёр үет тунгаагуурын дээд хэсэгт тунадас унагаах желоба, доод хэсэгт лагийн камер байрлана. Тунадас унагаах желоба хэвтээ тунгаагчийн үүрэг гүйцэтгэх ба түүнээс бохир усан дахь умбуур бодис тунадас болон доош унадаг. Желобанд бохир усыг оруулах, гаргах хийц нь хэвтээ тунгаагчтай адил ус цуглуулах, халиах ховил байна. Тунгаагуурын пирамид ёроолд тунасан лаг нь ялзрах замаар нягтрах процесс 2 янзаар явагддагаараа энгийн септикээс ялгаатай. Ийм хэлбэрийн тунгаагуурт тунадас задрахдаа эвгүй үнэртэй хий ялгаруулдаггүй. Зөв нягтруулсан лаг нь хурц биш, асфальт болон лац маягийн үнэртэй байх ёстой. Лагийн камер доторх лагийг зохиомлоор халаах ажиллагаа ихэвчлэн хийгдэхгүй. Ихэнх тохиолдолд лагийн температур 10-15 градус байдаг. Ийм учраас лаг нягтаршиж бэлэн болох хугацаа 60-120 хоног байна. Хоёр үет тунгаагуурын пирамид хэсэг нь хөрсөнд гүн суудаг учраас хүйтний нөлөөлөлд өртөхгүй гэж үздэг ба харин дээд хэсгийг хүйтний нөлөөллөөс хамгаалж битүү модон хучилттай байхаар хийдэг.
Шүүрүүлэх талбайн усжуулах хоолой, шүүрүүлэх туннелийн ёроолоос болон хөрсний элс, хайрган шүүлтүүр, шүүрүүлэх сувгийн шугамуудыг хөрсний усны төвшингөөс 1.0 метрээс багагүй зайд байрлуулна.
Биошүүлтүүр:
Биошүүлтүүрийн байгууламж нь бохирдол баригч материалын гадарга дээр явагддаг усны биологи цэвэрлэгээний байгалийн процессийг ашигладаг онцлогтой. Цэвэрлэх байгууламжид ирж байгаа бохир ус механик сараалжаар дамжих явцад том хэмжээтэй бохирдол, үс ноос зэрэг бохирдлууд баригдан үлдэх ба бохир ус цаашид септик, эсвэл 2 үет тунгаагуурт өөрийн урсгалаар орж тунгаагдах ба тэнд бохир усан дахь механик шинж чанартай хольцууд тунгаагдан үлдэнэ.
Эдгээр байгууламжийн ёроолд үлдсэн лагийг жилд 1-2 удаа суллана. Тунгаагдсан ус бохир усны хоолойгоор хуваарилах худагт орж тэндээсээ өөрийн урсгалаар биошүүлтүүрийн ёроолд байрлах конус худгийн насосны хэсэгт нийлүүлэгдэнэ. Тэндээсээ усны насосоор шахагдан биошүүлтүүрийн дээд хэсэгт байх ус цацах хэрэгслээр дамжин бохирдол баригчийн гадаргад зөөлөн цацагддаг. Ус цацагдах явцад бохирдол баригчийн гадарга дээр үүссэн биоплёнк-д усны бохирдол наалдан үлдэх байдлаар цэвэрлэгээ явагдана. Энэ нь бохир усанд агуулагдаж буй бохирдол, биоплёнк-ийн амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлэгч идэш болж байдагт оршино. Биоплёнк нэмэгдэхийн хэрээр түүний зузаан давхарга үүсэн жин нь хүндэрч конус худаг руу тунадас болон унах үйлдэл явагдана. Конус худгийн ёроолд тунадас болж унасан биоплёнк нь лагийн хэлбэртэй болж сууна.
Харин цэвэршүүлсэн ус өөрийн урсгалаар гарна. Бохир усны байнгын эргэлтийн явцад сэнсээр байнгын агааржуулалт өгөх тул усан дахь органик гаралтай бохирдлын задарлыг түргэсгэнэ. Конус худгийн ёроолыг лагийн насос байрлуулсан худагтай хоолойгоор холбох буюу конус хэсгийн ёроолд насос тавина. Энэ насос нь автоматаар лагийг анхдагч тунгаагуурт нийлүүлдэг. Харин анхдагч тунгаагуурын ёроол дахь лагийг бохир усны машинаар зайлуулна. Цэвэрлэх байгууламжийн технологийн бүрэн ажиллагаа нь байгууламжийг ажиллуулж эхэлснээс хойш 3-4 долоо хоногийн дараа жигдэрнэ.
ДӨРӨВДҮГЭЭРТ. Ахуйн бохир ус цэвэрлэх септик
Септикүүдийг төлөвлөхөд шаардлагатай байгаль, цаг уурын нөхцөл болон бусад өгөгдлүүдийг "Ариутгах татуурга.Гадна сүлжээ ба байгууламж" БНбД 40-01-14 барилгын норм дүрмийн дагуу MNS EN 12566:2011 цуврал стандартад нийцүүлдэг. Энэхүү бүтээцийн иж бүрдэлд септик, хуваарилах худаг, ховил, холих сангийн байгууламж багтана. Байгууламжийг угсармал төмөрбетон болон хуванцар зэрэг материалаар эсвэл үйлдвэрийн хийцтэй септикээр хийх шийдэл байж болно.
Хоёр үет тунгаагуур:
Энэхүү тунгаагуур нь бохир усыг тунгаах, тунадас хэлбэрээр унасан лагийг агааргүй орчинд ялзруулж, нягтруулах зорилгоор хийгддэг. Ийм төрлийн байгууламжууд нь хоногт 10 мянган м.куб хүртэл ус цэвэрлэх хүчин чадалтай тул олон улсад өргөн хэрэглэгддэг. Ийм тунгаагуур нь дугуй болон дөрвөлжин ханатай, тэдгээртээ тохирсон конус болон пирамид ёроолтойгоор төлөвлөгддөг. Хоёр үет тунгаагуурын дээд хэсэгт тунадас унагаах желоба, доод хэсэгт лагийн камер байрлана. Тунадас унагаах желоба хэвтээ тунгаагчийн үүрэг гүйцэтгэх ба түүнээс бохир усан дахь умбуур бодис тунадас болон доош унадаг. Желобанд бохир усыг оруулах, гаргах хийц нь хэвтээ тунгаагчтай адил ус цуглуулах, халиах ховил байна. Тунгаагуурын пирамид ёроолд тунасан лаг нь ялзрах замаар нягтрах процесс 2 янзаар явагддагаараа энгийн септикээс ялгаатай. Ийм хэлбэрийн тунгаагуурт тунадас задрахдаа эвгүй үнэртэй хий ялгаруулдаггүй. Зөв нягтруулсан лаг нь хурц биш, асфальт болон лац маягийн үнэртэй байх ёстой. Лагийн камер доторх лагийг зохиомлоор халаах ажиллагаа ихэвчлэн хийгдэхгүй. Ихэнх тохиолдолд лагийн температур 10-15 градус байдаг. Ийм учраас лаг нягтаршиж бэлэн болох хугацаа 60-120 хоног байна. Хоёр үет тунгаагуурын пирамид хэсэг нь хөрсөнд гүн суудаг учраас хүйтний нөлөөлөлд өртөхгүй гэж үздэг ба харин дээд хэсгийг хүйтний нөлөөллөөс хамгаалж битүү модон хучилттай байхаар хийдэг.