Зурвас бичих
Messenger
Залгах
- Zolo
Сайд, дарга нараас хүсэл зориг, хүчин чармайлт шаардана
Л. ШАГДАРРАГЧАА
/Монгол Улсын гавьяат барилгачин, доктор, профессор/
Нэг. 2019 онд Барилгын салбар бодлого төлөвлөгөөтэй болж Засгийн газраар батлагдсан явдал чухал. Барилгын салбар сүүлийн 10 жил төлөвлөлтгүй урсгалаараа явж ирсэн байдал төгсгөл болж, томоохон ахиц дэвшил гарсан жил.
Салбарын эрдэмтэн судлаач, мэргэжилтнүүд 2018 оны сүүлээр Барилга, хот байгуулалтын сайд Х.Бадельхан, яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга С.Магнайсүрэн болон газар, хэлтсийн дарга нар, салбарын төрийн бус байгууллагын удирдлагуудтай ажил төрлийн талаар уулзаж, салбарын хэмжээнд бодлогын тулгамдсан асуудлаар шаардлага тавьж, дараах асуудлуудыг тухайлбал:
- Барилгын салбар бүхэлдээ бодлого, төлөвлөлтгүй 10 жил болж байгаа тухай
- Салбарын яам, агентлагуудын удирдах хүмүүс мэргэжлийн чадамжгүй байгаа тухай
- Яамны сайд, удирдлагууд техникийн нэгдсэн бодлого явуулахын оронд хувийн хэвшлийн болон өөр яам, газарт хуулиар олгосон чиг үүрэгт хамаарах асуудлыг хөөцөлдөж салбарын гол асуудлуудыг орхигдуулсан тухай
- Төрийн чиг үүргийг “Төр, хувийн хэвшлийн түншлэл”-ийн хүрээнд ТББ, хувийн хэвшилд шилжүүлэх асуудлыг шийдвэрлэхэд үүссэн хүнд суртлын тухай
- Барилгын хуульд заасан агентлагийн чиг үүрэг эзэнгүйдэж, үүгээр далимдуулан Барилгын хөгжлийн төв хууль, дүрэм зөрчиж байгааг таслан зогсоох тухай
- Барилгын норм, нормчлолын сангийн хөрөнгийг зориулалтын дагуу зөв зарцуулах тухай
зэрэг хэд хэдэн асуудлаар хэлэлцэж, цаашид авах арга хэмжээний тодорхой саналыг сайдад гардуулсан юм. Өнгөрсөн 2 жил гаруй хугацаанд БХБ-ын сайд, дарга нар бидний тавьсан санал, шаардлагад анхааралтай хандсан, нөгөө талаас УИХ-аас “Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлал-2030” болон “Бодлого төлөвлөлтийн хууль” батлагдсан нь түлхэц болж өнөөдөр Монгол Улсын барилга, хот байгуулалтын салбар бодлого, төлөвлөгөөтэй болсон. Засгийн газрын 2019 оны 70 дугаар тогтоолоор “Төрөөс барилгын салбарт баримтлах бодлого 2019-2029 он” батлагдаж, түүнийг дагаад бодлогыг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний томоохон төлөвлөгөө ч батлагдсан.
Мөн саяхан Барилгын салбарыг хөгжүүлэх урт хугацааны (2020-2045 он) хөгжлийн бодлого, төлөвлөгөөг 3 үе шаттай дунд хугацааны стратегийн төлөвлөлтийн хамт боловсруулж өргөн барьсан.
Цаашилбал, “Монгол Улсын газар зохион байгуулалтын хөгжлийн мастер төлөвлөгөө”, мөн “150.000 айлын орон сууц” үндэсний хөтөлбөрийг Засгийн газар баталсан. Эдгээр нь сүүлийн 10 гаруй жилд огт хийгдээгүй байсан ба бодлого төлөвлөгөөтэй болсон том ахиц гэж үзэх ёстой. Харин эдгээрийг хоосон цаас, мөрөөдөл болгохгүйгээр эдгээр бодлого төлөвлөгөөг хатуу мөрдөж БХБЯ хяналт тавин биелэлтийг ханган ажиллах шаардлага тулгарч байна.
Хоёр. Барилгын тусгай зөвшөөрөл, мэргэжлийн зэрэг дэв олгох, мэргэшүүлэх сургалт хийх зэрэг төрийн зарим чиг үүргийг салбарын төрийн бус байгууллагуудад гэрээгээр гүйцэтгүүлэхээр болж шийдвэрлэсэн нь зах зээлийн нийтлэг жишиг хандлагад нийцсэн зөв арга хэмжээ болсон сайн талтай.
Барилгын салбарын томоохон төрийн бус байгууллагууд нэг зорилгод нэгдэн нийлж нэгийгээ төлөөлүүлэн төрийн зарим чиг үүргийг гүйцэтгэхээр гэрээлэн авч өөрсдийн чиглэл зорилгын дагуу хамтран хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа бол зөв чиг хандлага юм. МБҮА толгойлон барилгын тусгай зөвшөөрөл олгох, хянах ажлыг, МБНХ барилгын инженер мэргэжилтнүүдэд зөвлөх тэргүүлэх зэрэг дэв олгох, МБИХ, МАЭ, МБМҮХ-ууд мэргэжлийн сургалт олгох ажлыг, МБМҮХ-барилгын материал, технологийн компаниудын тусгай зөвшөөрөл олгох, бүтээгдэхүүний чанар технологийн баталгаажуулалт зэрэг чиг үүргийг гүйцэтгэж байгаа юм. Энэ нь зөвхөн төрийн чиг үүрэг шилжүүлсэн төдий асуудал биш, төр хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа, харилцан итгэлцэл бий болж, төрийн үйлчилгээ эзэндээ ойртож, хүнд суртал чирэгдэл багасах төрийн бодлогод бүрнээ нийцнэ.
Харин төрийн зарим чиг үүргийг гэрээгээр хэрэгжүүлж байгаа ТББ-ууд хариуцсан үүргээ сайн биелүүлж, энэ чиглэлд мэдэгдэхүйц ахиц дэвшил гаргах ёстой. Төрийн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхдээ ашиг олох зорилгод хөтлөгдөн цалгардуулах, компани, байгууллагуудыг чирэгдүүлэх, дарамтлах, хясан боогдуулах аливаа үйлдлээс ангид байж, харилцагч байгууллага хүмүүст тавих шаардлагыг сулруулан хавтгайруулахгүй байхад анхаарах, яам эдгээр чиглэлд араас нь хянан шалгаж зохицуулах үүргээ улам нэмэгдүүлэх нь зүйтэй.
Гурав. Барилгын тухай хууль 2016 онд батлагдсантай холбогдуулан салбарын үйл ажиллагааг зохицуулах олон дүрэм, журам гарахаар хуульчилсан. Эдгээр дүрэм журмыг сүүлийн 2 жилд үндсэнд нь баталж гаргаснаар барилгын салбарын бодлого зохицуулалтад байсан хүлээлт гацаа үндсэндээ арилж, зохих ахиц гарсан гэж бодож байна.
Жишээлбэл, Зураг төсөл боловсруулах, түүнд магадлал хийх дүрэм, барилга байгууламжийг байнгын ашиглалтанд оруулах дүрэм, Барилгын зөвлөх үйлчилгээний дүрэм гэх мэт 20 гаруй дүрэм журмыг Засгийн газрын тогтоол болон сайдын тушаалаар батлуулж мөрдүүлж байна. Хэдийгээр эдгээр журмыг боловсруулахдаа салбарын бодит амьдрал мэддэг, туршлагатай хүмүүсийн зөвлөгөө, зааврыг тэр бүр тусгаагүйгээс алдаатай зүйлс байгаа боловч түүнийг засч сайжруулах боломж бий. Энэ талаар салбарын эрдэмтэд, мэргэжлийн хүмүүсээс тавьж байгаа санал, шаардлагыг нэн даруй биелүүлэх ёстой.
Дөрөв. Салбарын яам, газрын үйл ажиллагаанд нэн даруй засаж залруулбал зохилтой ажлын арга барил, хүсэл зоригоос хамаарсан дутагдал, төрийн үйл ажиллагааны ёс зарчим алдагдсан алдаа байгааг хэлэх нь зүйтэй юм.
Бидний зүгээс сайд дарга нарт тавьсан 6 шаардлагаас одоогийн байдлаар 3 нь биелж, 1 нь хагас биелж, 2 заалт хэрэгжээгүй байна. Биелэгдэхгүй байгаа асуудлууд нь БХБЯ-ны удирдах ажилтнуудын арга барил, хүсэл зориг, ашиг сонирхолтой холбоотойгоор хариу өгөхгүй, хүлээлтийн тодорхойгүй байдалд байсаар энэ Засгийн газрын хугацаа дуусч магадгүй байна. Уг нь салбарын төрийн удирдлагын идэвхи санаачлагаас хувь заяа нь шийдэгдэх биелэгдэхгүй байгаа дараах асуудлууд нь салбарын ажлыг урагшлуулахад ихээхэн ач холбогдолтой, хойшлуулшгүй хэрэгжүүлэх ёстой шинэчлэлийн асуудлууд юм.
Үүнд:
1. Барилгын тухай хууль батлагдаад бараг 4 жил өнгөрлөө. Энэ хуулийн 34 дүгээр зүйлээр “Барилгын төрийн захиргааны байгууллага” буюу Засгийн газрын бүтцэд барилгын агентлаг байгуулагдаж төрийн захиргааны 15 чиг үүрэгтэй ажиллах хуулийн заалттай. Гэтэл энэ агентлагийг одоо болтол байгуулаагүй, байгуулах талаар сайд болон яам ямарч санаачлага гаргаагүй атлаа хуулиар тусгайлан заасан чиг үүрэгтэй агентлагийн үүргийг Барилгын хөгжлийн төв хэмээх ТӨААТГ-т шилжүүлэн гүйцэтгүүлж хууль зөрчсөн. Барилгын хөгжлийн төв нь энэ чиг үүргээр далимдуулан хууль бус үйл ажиллагаа явуулж, ашиг хөөцөлдөн хууль бусаар үлэмж ашиг орлого олж, энэ талаар зохих шаардлага тавьсан барилгын бусад байгууллагыг дарамтлан, шахан хавчих нь хэрээс хэтэрсэн тул шүүхийн шатанд маргаан үүссэн байх жишээтэй. Энэ асуудлыг сайд дарга нар хамгийн сайн мэдэж байгаа ч засч залруулан зөв чиг горимд оруулах хүсэл сонирхолгүй байгаа нь итгэл алдруулж байна.
2. Мэргэжлийн бус эргэлзээтэй байдал, яам агентлагийн түшмэлүүдийн ажлаа мэддэггүйн дээр сайд дарга нарынхаа аяыг дагасан санаачлагагүй байдал амь бөхтэй оршсоор байна. Тухайлбал, цалин авч байгаа хэрнээ хариуцсан үүрэгт ажилтайгаа холбоотой тулгамдсан асуудлуудын хувь заяаг шийдвэрлүүлэх үйлдэл хийхгүй, мэргэжлийн эр зориг байхгүй нь салбарын эрх ашгийг хохироож ажил цалгардуулж байна. Жишээлбэл, БХБ-ын сайд 2019 оны долдугаар сард 119-тоот тушаал гаргаж, Барилгын тухай хуульд заасан “Барилга байгууламжийн зураг төсөлд магадлал хийх этгээдийг сонгон шалгаруулах асуудлаар санал боловсруулж шийдвэрлүүлэх” үүрэгтэй ажлын хэсгийг дэд сайдаараа ахлуулан байгуулж, асуудлыг мөн сардаа багтаан шийдвэрлэхийг даалгасан. Гэтэл ажлын хэсэг маш удаан ажиллаж 4 сар гаруй хугацаа өнгөрөөд байхад сайдын зөвлөлөөрөө хэлэлцэн шийдвэр гаргах чадваргүй, сайд нь ч уг асуудлыг нэг мөр шийдвэрлэх хүсэл зориггүй, бөөрөнхийлж суух жишээтэй.
Энэ асуудлыг Барилгын тухай хуулиар тусгайлан зохицуулснаас хойш өнөөдрийг хүртэл хуулиа хэрэгжүүлэхгүй байсаар бараг 4 жил боллоо. Энэ асуудлыг шийдвэрлүүлээгүй удсанаас болж, улс орон нутгийн болон хувийн хэвшлийн олон зуун барилгын ажлын гүйцэтгэлийн санхүүжилт нь магадлалын маргаантай холбоотойгоор олгогдохгүй барилгачид, барилгын байгууллагууд хохирч, олон зуун барилгын ажлыг эхлүүлэх, үргэлжлүүлэх зөвшөөрлийг олгохдоо ямар этгээдийн магадлалыг хүлээн зөвшөөрөх вэ гэдгээс болж олгогдохгүй болж, томоохон хүлээлт үүсч, үлэмж их цаг хугацаа алдаж байх жишээтэй.
Зөвхөн энэ асуудлаар 2018 онд УДШ-ээс эцэслэн шийдвэрлэсэн байхад сайд дарга нар шүүхийн шийдвэрийг ч биелүүлэхгүй хууль дээдлэх зарчмыг уландаа гишгэсээр байна. Байгууллага хүмүүсээс гомдол үүсгэснээр энэ асуудалд дахин захиргааны хэрэг үүсч шалгагдаж шийдвэрлэхээр хүлээгдэж байх жишээтэй.
Салбар маань төрөөс баримтлах бодлоготой боллоо гэж би түрүүн хэлсэн. Энэ бодлогыг Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр хэрэгжүүлэх ажлыг яам зохион байгуулах үүрэгтэй. Гэтэл энэ бодлогыг хэрэгжүүлэх сургалт сурталчилгаа, зохицуулалт зохион байгуулалт, хяналт үнэлгээний талаар ажил хийгдэхгүй байсаар 10 сар гаруй хугацаа өнгөрлөө.
Гэхдээ бүх зүйл болохгүй болсон гэж үзэж боломжгүй. Мэдээж амжилт, ололт ч байгаа, алдаа дутагдал ч бий.Аль алийг нь илэн далангүй ярих нь зүйд нийцнэ.
Цаашид салбарын удирдлагын анхаарлыг ойрын үед хандуулах дараах зүйлсийг товч дурьвал:
Цаашилбал, “Монгол Улсын газар зохион байгуулалтын хөгжлийн мастер төлөвлөгөө”, мөн “150.000 айлын орон сууц” үндэсний хөтөлбөрийг Засгийн газар баталсан. Эдгээр нь сүүлийн 10 гаруй жилд огт хийгдээгүй байсан ба бодлого төлөвлөгөөтэй болсон том ахиц гэж үзэх ёстой. Харин эдгээрийг хоосон цаас, мөрөөдөл болгохгүйгээр эдгээр бодлого төлөвлөгөөг хатуу мөрдөж БХБЯ хяналт тавин биелэлтийг ханган ажиллах шаардлага тулгарч байна.
Хоёр. Барилгын тусгай зөвшөөрөл, мэргэжлийн зэрэг дэв олгох, мэргэшүүлэх сургалт хийх зэрэг төрийн зарим чиг үүргийг салбарын төрийн бус байгууллагуудад гэрээгээр гүйцэтгүүлэхээр болж шийдвэрлэсэн нь зах зээлийн нийтлэг жишиг хандлагад нийцсэн зөв арга хэмжээ болсон сайн талтай.
Барилгын салбарын томоохон төрийн бус байгууллагууд нэг зорилгод нэгдэн нийлж нэгийгээ төлөөлүүлэн төрийн зарим чиг үүргийг гүйцэтгэхээр гэрээлэн авч өөрсдийн чиглэл зорилгын дагуу хамтран хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа бол зөв чиг хандлага юм. МБҮА толгойлон барилгын тусгай зөвшөөрөл олгох, хянах ажлыг, МБНХ барилгын инженер мэргэжилтнүүдэд зөвлөх тэргүүлэх зэрэг дэв олгох, МБИХ, МАЭ, МБМҮХ-ууд мэргэжлийн сургалт олгох ажлыг, МБМҮХ-барилгын материал, технологийн компаниудын тусгай зөвшөөрөл олгох, бүтээгдэхүүний чанар технологийн баталгаажуулалт зэрэг чиг үүргийг гүйцэтгэж байгаа юм. Энэ нь зөвхөн төрийн чиг үүрэг шилжүүлсэн төдий асуудал биш, төр хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа, харилцан итгэлцэл бий болж, төрийн үйлчилгээ эзэндээ ойртож, хүнд суртал чирэгдэл багасах төрийн бодлогод бүрнээ нийцнэ.
Харин төрийн зарим чиг үүргийг гэрээгээр хэрэгжүүлж байгаа ТББ-ууд хариуцсан үүргээ сайн биелүүлж, энэ чиглэлд мэдэгдэхүйц ахиц дэвшил гаргах ёстой. Төрийн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхдээ ашиг олох зорилгод хөтлөгдөн цалгардуулах, компани, байгууллагуудыг чирэгдүүлэх, дарамтлах, хясан боогдуулах аливаа үйлдлээс ангид байж, харилцагч байгууллага хүмүүст тавих шаардлагыг сулруулан хавтгайруулахгүй байхад анхаарах, яам эдгээр чиглэлд араас нь хянан шалгаж зохицуулах үүргээ улам нэмэгдүүлэх нь зүйтэй.
Гурав. Барилгын тухай хууль 2016 онд батлагдсантай холбогдуулан салбарын үйл ажиллагааг зохицуулах олон дүрэм, журам гарахаар хуульчилсан. Эдгээр дүрэм журмыг сүүлийн 2 жилд үндсэнд нь баталж гаргаснаар барилгын салбарын бодлого зохицуулалтад байсан хүлээлт гацаа үндсэндээ арилж, зохих ахиц гарсан гэж бодож байна.
Жишээлбэл, Зураг төсөл боловсруулах, түүнд магадлал хийх дүрэм, барилга байгууламжийг байнгын ашиглалтанд оруулах дүрэм, Барилгын зөвлөх үйлчилгээний дүрэм гэх мэт 20 гаруй дүрэм журмыг Засгийн газрын тогтоол болон сайдын тушаалаар батлуулж мөрдүүлж байна. Хэдийгээр эдгээр журмыг боловсруулахдаа салбарын бодит амьдрал мэддэг, туршлагатай хүмүүсийн зөвлөгөө, зааврыг тэр бүр тусгаагүйгээс алдаатай зүйлс байгаа боловч түүнийг засч сайжруулах боломж бий. Энэ талаар салбарын эрдэмтэд, мэргэжлийн хүмүүсээс тавьж байгаа санал, шаардлагыг нэн даруй биелүүлэх ёстой.
Дөрөв. Салбарын яам, газрын үйл ажиллагаанд нэн даруй засаж залруулбал зохилтой ажлын арга барил, хүсэл зоригоос хамаарсан дутагдал, төрийн үйл ажиллагааны ёс зарчим алдагдсан алдаа байгааг хэлэх нь зүйтэй юм.
Бидний зүгээс сайд дарга нарт тавьсан 6 шаардлагаас одоогийн байдлаар 3 нь биелж, 1 нь хагас биелж, 2 заалт хэрэгжээгүй байна. Биелэгдэхгүй байгаа асуудлууд нь БХБЯ-ны удирдах ажилтнуудын арга барил, хүсэл зориг, ашиг сонирхолтой холбоотойгоор хариу өгөхгүй, хүлээлтийн тодорхойгүй байдалд байсаар энэ Засгийн газрын хугацаа дуусч магадгүй байна. Уг нь салбарын төрийн удирдлагын идэвхи санаачлагаас хувь заяа нь шийдэгдэх биелэгдэхгүй байгаа дараах асуудлууд нь салбарын ажлыг урагшлуулахад ихээхэн ач холбогдолтой, хойшлуулшгүй хэрэгжүүлэх ёстой шинэчлэлийн асуудлууд юм.
Үүнд:
1. Барилгын тухай хууль батлагдаад бараг 4 жил өнгөрлөө. Энэ хуулийн 34 дүгээр зүйлээр “Барилгын төрийн захиргааны байгууллага” буюу Засгийн газрын бүтцэд барилгын агентлаг байгуулагдаж төрийн захиргааны 15 чиг үүрэгтэй ажиллах хуулийн заалттай. Гэтэл энэ агентлагийг одоо болтол байгуулаагүй, байгуулах талаар сайд болон яам ямарч санаачлага гаргаагүй атлаа хуулиар тусгайлан заасан чиг үүрэгтэй агентлагийн үүргийг Барилгын хөгжлийн төв хэмээх ТӨААТГ-т шилжүүлэн гүйцэтгүүлж хууль зөрчсөн. Барилгын хөгжлийн төв нь энэ чиг үүргээр далимдуулан хууль бус үйл ажиллагаа явуулж, ашиг хөөцөлдөн хууль бусаар үлэмж ашиг орлого олж, энэ талаар зохих шаардлага тавьсан барилгын бусад байгууллагыг дарамтлан, шахан хавчих нь хэрээс хэтэрсэн тул шүүхийн шатанд маргаан үүссэн байх жишээтэй. Энэ асуудлыг сайд дарга нар хамгийн сайн мэдэж байгаа ч засч залруулан зөв чиг горимд оруулах хүсэл сонирхолгүй байгаа нь итгэл алдруулж байна.
2. Мэргэжлийн бус эргэлзээтэй байдал, яам агентлагийн түшмэлүүдийн ажлаа мэддэггүйн дээр сайд дарга нарынхаа аяыг дагасан санаачлагагүй байдал амь бөхтэй оршсоор байна. Тухайлбал, цалин авч байгаа хэрнээ хариуцсан үүрэгт ажилтайгаа холбоотой тулгамдсан асуудлуудын хувь заяаг шийдвэрлүүлэх үйлдэл хийхгүй, мэргэжлийн эр зориг байхгүй нь салбарын эрх ашгийг хохироож ажил цалгардуулж байна. Жишээлбэл, БХБ-ын сайд 2019 оны долдугаар сард 119-тоот тушаал гаргаж, Барилгын тухай хуульд заасан “Барилга байгууламжийн зураг төсөлд магадлал хийх этгээдийг сонгон шалгаруулах асуудлаар санал боловсруулж шийдвэрлүүлэх” үүрэгтэй ажлын хэсгийг дэд сайдаараа ахлуулан байгуулж, асуудлыг мөн сардаа багтаан шийдвэрлэхийг даалгасан. Гэтэл ажлын хэсэг маш удаан ажиллаж 4 сар гаруй хугацаа өнгөрөөд байхад сайдын зөвлөлөөрөө хэлэлцэн шийдвэр гаргах чадваргүй, сайд нь ч уг асуудлыг нэг мөр шийдвэрлэх хүсэл зориггүй, бөөрөнхийлж суух жишээтэй.
Энэ асуудлыг Барилгын тухай хуулиар тусгайлан зохицуулснаас хойш өнөөдрийг хүртэл хуулиа хэрэгжүүлэхгүй байсаар бараг 4 жил боллоо. Энэ асуудлыг шийдвэрлүүлээгүй удсанаас болж, улс орон нутгийн болон хувийн хэвшлийн олон зуун барилгын ажлын гүйцэтгэлийн санхүүжилт нь магадлалын маргаантай холбоотойгоор олгогдохгүй барилгачид, барилгын байгууллагууд хохирч, олон зуун барилгын ажлыг эхлүүлэх, үргэлжлүүлэх зөвшөөрлийг олгохдоо ямар этгээдийн магадлалыг хүлээн зөвшөөрөх вэ гэдгээс болж олгогдохгүй болж, томоохон хүлээлт үүсч, үлэмж их цаг хугацаа алдаж байх жишээтэй.
Зөвхөн энэ асуудлаар 2018 онд УДШ-ээс эцэслэн шийдвэрлэсэн байхад сайд дарга нар шүүхийн шийдвэрийг ч биелүүлэхгүй хууль дээдлэх зарчмыг уландаа гишгэсээр байна. Байгууллага хүмүүсээс гомдол үүсгэснээр энэ асуудалд дахин захиргааны хэрэг үүсч шалгагдаж шийдвэрлэхээр хүлээгдэж байх жишээтэй.
Салбар маань төрөөс баримтлах бодлоготой боллоо гэж би түрүүн хэлсэн. Энэ бодлогыг Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр хэрэгжүүлэх ажлыг яам зохион байгуулах үүрэгтэй. Гэтэл энэ бодлогыг хэрэгжүүлэх сургалт сурталчилгаа, зохицуулалт зохион байгуулалт, хяналт үнэлгээний талаар ажил хийгдэхгүй байсаар 10 сар гаруй хугацаа өнгөрлөө.
Гэхдээ бүх зүйл болохгүй болсон гэж үзэж боломжгүй. Мэдээж амжилт, ололт ч байгаа, алдаа дутагдал ч бий.Аль алийг нь илэн далангүй ярих нь зүйд нийцнэ.
Цаашид салбарын удирдлагын анхаарлыг ойрын үед хандуулах дараах зүйлсийг товч дурьвал:
- Сайд, дарга нар мэргэжлийн хүмүүсийн зөвлөгөө, шүүмжлэлийг тусган авч төв аппарат, агентлаг, газар хэлтсийнхээ ажилтнуудаа санаачлагатай, бүтээлч ажиллахыг шаардаж, цаг хугацаанд нь асуудлыг нэг мөр шийдвэрлэдэг, хэрэгжилтийг нь хянаж шалгадаг баймаар байна.
- Сайд өөрийн багаа мэргэжлийн, чадамжтай, туршлагатай хүмүүсээр бүрдүүлэх шаардлага ч нэгэнт тулгарсан.
- Салбарын төрийн чиг үүргийг хэрэгжүүлэх Засгийн газрын агентлагийн асуудлыг тусгайлан судалж, асуудал боловсруулан Засгийн газарт оруулан шийдвэрлүүлэхгүй бол үүгээр далимдуулсан хууль бус үйлдэл газар авч байгааг таслан зогсоох нь зүйтэй юм.
- Батлагдсан салбарын төрийн бодлого, түүнийг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөний явцыг шалгаж эзэнтэй, хариуцлагатай болгож хэрэгжүүлэх, зохицуулах, зохион байгуулах талаар аймаг, бүсээр зөвлөгөөн зохион байгуулж ажиллах нь зүйтэй гэж үзэж байна.
- Ялангуяа 2020 оны Удирдах ажилтны зөвлөлгөөнийг хийхдээ шинээр батлагдсан төрийн бодлого төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх уриан дор хийж 2020оныг “Шинэ технологи-техникийн дэвшил нэвтрүүлэх жил” болгон зарлаж, тодорхой цөөн асуудлыг ажил хэрэгчээр хэлэлцүүлэн тодорхой шийдвэр гаргах хэрэгтэй байна.