Нэг айлын сууцны архитектур төлөвлөлт ба эко орчин

Zolo

Нэг айлын сууцны архитектур төлөвлөлт ба эко орчин

Өнөө үед хот суурин газрын хүн амын нягтрал эрс ихсэж байгаатай холбоотойгоор орон сууцны хэрэглээ шаардлага өсөн нэмэгдэж, нийгмийн хэрэгцээг даган нэг айлын сууцны барилга ихээр баригдаж цаашид ч өсөн нэмэгдэх хандлагатай байна. Сууцны барилга нь хүний амьдралын чухал хэсэг болдгийн хувьд тав тухтай, гэр бүлийн хэрэгцээ шаардлагад бүрэн нийцсэн, дотоод гадаад орон зайг нэгтгэн зохиомжилсон, орчин үеийн архитектурын чиг хандлагыг тусгасан цор ганц урлагийн бүтээл байх ёстой. Иймд орон сууцны барилгын архитектур төлөвлөлтийг боловсронгуй болгох, орон нутгийн онцлог, орчны төлөвлөлттэй уялдуулах, инженерийн шийдэл, технологи, барилгын материал, гадна байгууламжтай хамгийн оновчтой аргаар холбох зэрэг иж бүрэн боловсруулах шаардлага гарч байна.

Иргэн та өөрийн гэр бүлийн амьдрах сууцаа төлөвлөхөөр шийдсэн бол дараах зөвлөмжүүдийг хүргэж байна.
Нэг айлын сууцны зураг төсөл төлөвлөх нь зарим тохиолдолд олон нийтийн барилга төлөвлөхөөс илүү төвөгтэй. Учир нь өнөөдрийн барьсан сууц одоо, маргааш, ирээдүйн эрэлт хэрэгцээнд тохирч, наад зах нь 50-100 жил ашиглагдахаас гадна нялх балчираас өтөл нас хүртэлх сэтгэлзүйн онцлог, орон зайн ашиглалтын онцлог зэргийг тусгахаас гадна зөвхөн таны барилгад зориулсан бүтээц хийцлэл төлөвлөгддөгтэй холбоотой. Иймд мэргэжлийн архитектор, инженерүүдээс зөвлөгөө авч хамтран ажиллах нь таны төлөвлөсөн сууцыг барилгад тавигдах үндсэн шаардлагуудыг бүрэн хангасан сайн төлөвлөлт хийхэд тусална. Төлөвлөлт хийхэд юуны түрүүнд судалгааны хэсэг чухал бөгөөд энэ үе шатанд цаг их зарцуулагддаг ба холбогдох норм дүрэм (БНбД), зургийн даалгавар программ, ном сурах бичиг, гарын авлагуудыг сайтар судалж, архитектур төлөвлөлтийн онолын үндсийг мэдэх, тухайн барилгынхаа бусдаас ялгагдах гол орон зайн шийдэл, асуудлуудыг нарийвчилсан түвшинд судлан, төлөвлөгөө дэс дараалалтай ажиллах хэрэгтэй. Одоо байгаа барилгууд ч мөн нэг төрлийн гарын авлага болдог.

Эдэлбэр газар түүний төлөвлөлт
Нэг айлын сууцны барилгажилтыг хот, хөдөөгийн суурин газрын хэтийн хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөтэй уялдуулж, архитектур хот төлөвлөлтийн өндөр төвшинд шийдвэрлэх, өөрийн орны уламжлал онцлогийг тусгах зэрэг зорилт тавигдсаар байна. Өмчилж авсан газар дээрээ юу барих нь миний дур хэмээх ойлголт нь зөвхөн манайд л байгаа бөгөөд гадны улс оронд нэгдсэн төлөвлөгөөний дагуу хэтийг харсан төлөвлөлт хийх нь чухлаар тавигддаг. Энэ нь таны амьдарч буй суурьшлын бүс, орон сууц тань ирээдүйд үнэ цэнээ алдахгүй, эрүүл тухтай аж төрөх нөхцөлөө хангасаар байх болно гэсэн үг юм. Жилээс жилд хүмүүсийн эрэлт хэрэгцээ нэмэгдэхийн зэрэгцээгээр амьдрах гадаад дотоод орчноо өөрчлөх шаардлага зайлшгүй гарах тул нэгэнт барьсан орон сууцаа өөрчлөн өргөтгөх, хэтийг харсан төлөвлөлт хийх нь чухал асуудлын нэг. 1-2 айлын ба олон айлын блокчилсон сууцны барилгын эдэлбэр газрын хэмжээг сууцны төрөл ба тухайн газрын онцлогийг харгалзан дэвсгэр газрын барилгажилтын нормын дагуу орон нутгийн өөрөө удирдах байгууллагаас тогтооно.
Амины болон хэд хэдэн айлын сууцны барилгыг гудамжны улаан шугамаас 5м–ээс багагүй, нэвтрэх замын улаан шугамаас 3 м-ээс багагүй зайд төлөвлөвөл зохино. Аж ахуйн зориулалттай барилгаас гудамж, замын улаан шугам хүртэлх зайг 5 м-ээс багагүйгээр төлөвлөнө. Нэг айлын сууцыг нэгдсэн хорооллын төлөвлөлтөнд тусгах нь хорооллын барилгажилт, тохижилтын ажлын төсөвт өртөгийг хямдруулдаг.

Айл бүрийн эзэмшилд байх эдэлбэр газарт ашиглалтын зориулалтаар нь:

сууцны талбайн хэмжээ;
явган болон авто зам;
авто зогсоол;
авто гараж;
ногоон байгууламж, цонхны доор байх ногоон зурвас;
усан сан (бассейн, саун, услалтын систем зэргийг нэмэлтээр төлөвлөж болох)
амрах талбай;
хүүхэд тоглох талбай болон өсвөр үеийн хүүхэд, насанд хүрэгсэд тоглох хөдөлгөөнт тоглоомын хэсэг, настангуудад зориулсан сүүдрэвч болон нарлах талбай;
аж ахуйн талбай (юм хатаах, хог хадгалах хэсэг);
хөдөө орон нутаг зуслангийн эдэлбэр газарт, туслах аж ахуйд шаардлагатай талбай, барилга байгууламж, хүнсний ногоо тарих газрын байршлыг тодорхой тусгах хэрэгтэй.

Аливаа зураг төслийг боловсруулахад эхлээд эдэлбэр газар дээрх байгууламжийг ерөнхий төлөвлөгөөний шийдэлтэй уялдуулан төлөвлөх, дараа нь байгууламжтайгаа уялдуулж барилгаа төлөвлөдөг. Орон сууцны барилгыг хүн амд аюулгүй, тохь тухтай амьдрах нөхцөл бүрдсэн, орчны эрүүл ахуйн шаардлага хангагдсан, дэд бүтэц, усны эх үүсвэр нь шийдэгдсэн нутаг дэвсгэрт батлагдсан кадастрын зураг, ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу байрлуулж, тохирлын гэрчилгээтэй барилгын материал, эдэлхүүнээр барина.
Орон сууцны барилгыг төлөвлөхдөө орчиндоо зохицсон, байгаль орчинд хоргүй, хот байгуулалтын цогц шаардлагыг хангасан, эдэлбэр газарт барихаас гадна ирээдүйд шинэчлэн өргөтгөхөөр тооцож төлөвлөнө. Бие даасан ба 1-2 айлын сууцны барилгажилтын талбай дахь сууцны өрөө, тасалгааны цонхноос зэргэлдээ эдэлбэр газарт байрлах хөрш айлын сууцны барилгын хана ба туслах аж ахуйн барилга (саравч, пин, гараж г.м) хүртэлх зай 6 м-ээс багагүй байх ёстой.
Эдэлбэр газрыг оновчтой төлөвлөх нь тухайн гэр бүлийн өдөр тутмын амьдрал, чөлөөт цагаа үр ашигтай зарцуулах, туслах аж ахуй эрхлэх нөхцөлийг бий болгодог. Сууцны гол орцыг гол гудамж зам руу хандуулан төлөвлөхөөс гадна ойр орчныг нь хянах харагдац бүхий, цэцэг, мод тарьж тохижуулан хот суурин газрын өнгө үзэмжтэй зохицуулан барилгажуулах зорилтыг тавих хэрэгтэй. Манай орны байгаль цаг уурын нөхцөл, тухайн орон нутгийн онцлог зэргийг харгалзан эдэлбэр газар дээрх барилга байгууламжийн байршил, харилцан уялдаа холбоог бодолцож ерөнхий төлөвлөгөөнд тусгана. Орон сууц, ажлын байранд тааламжтай бичил агаар бий болгохын тулд тохиромжтой байршил, барилгажилтын төлөвлөлт, хэлбэрийг сонгох, цэцэрлэгжүүлэлт, усжуулалт, салхинаас хамгаалах арга хэмжээ зэрэг хүчин зүйлийг дээд зэргээр ашиглах ёстой. Жишээлбэл, хуурай халуун цаг агаартай барилгын байршлыг уулын бүст өндөр газар, гол усан гадаргууд ойр сонгох, сэрүүцүүлэх зорилгоор агаарын урсгалыг барилгажилтын нутаг дэвсгэр дээгүүр өнгөрөх арга хэмжээг тусгах хэрэгтэй.
Эдэлбэр газрын ашиглалтыг сайжруулах, барилгын бүтээцийн материалыг хэмнэх, шугам сүлжээний уртыг багасгах зорилгоор хоёр айлын сууцыг залгаж барих нь эдийн засгийн хувьд үр ашигтай байдаг.
Сууцны барилгын дотоод орон зайн төлөвлөлт, өрөө таслгааны байршил нь эдэлбэр газрын төлөвлөлт, гадна байгууламжтай уялдсан байх шаардлагатай.

Сууцны барилгыг эдэлбэр газар дээр байрлуулахдаа төлөвлөлтийн дараах аргыг тусгавал зохино. Үүнд:

Гадна хэлбэрийн хувьд өмнө ба хойд талын хэмжээ өргөн байхаас илүү зүүн ба баруун талынх өргөн байх нь дээр. Энэ нь нарны ээвэрлэлт, гэрэлтүүлгийн ашигтай талуудыг бий болгохоос гадна, салхины нөлөөллийг багасгах давуу тал үүсгэнэ. Мөн газрын хэлбэр (өндөржилт, налуулга) байдлыг харгалзан байршуулах хэрэгтэй.

Хэтэрхий олон өнгийлт, доголтой, олон өнцөг булантай барилга барихаас зайлсхийх нь чухал. Учир нь угсарч барихад хүндрэлтэйгээс гадна дулаан алдагдал их болж цантах магадлал өндөр. Гол нь барилгын ашиглалтын зардал хямд байх нөхцөлийг сонгох хэрэгтэй.

Гол том цонхоо урд талдаа гаргаж баруун зүүн талдаа цөөвтөр цонхтой, хойд талдаа цонхгүйгээр төлөвлөхийг хичээх хэрэгтэй. Урд талын цонхоор нарны тусгал удаан хугацаагаар тусч, байгалийн дулаан хангамж нэмэгдэж хүйтний улиралд түлш, эрчим хүч хэмнэх ач тустай. Барилгын байршлыг сонгохдоо нөмөртэй, нарны тусгал саадгүй тусдаг газар сонгох хэрэгтэй;

Сууцны болон бусад төрлийн барилга байгууламжийг байршуулахдаа галын аюулаас урьдчилан сэргийлэх нормыг баримтлан барилгын хоорондох зайг сонгох зэрэг болно.
Тоосго болон бетон ханатай орон сууцны барилгуудын хоорондох зай 6 м, тоосгон болон модон ханатай барилгуудын хоорондох зай 10 м, модон ханатай барилгуудын хоорондох зай 15 м-ээс багагүй байна.
Сууцны өрөө тасалгааны цонх, тагт нь зэргэлдээ байгаа ямарч барилгаас 7 м-ээс багагүй байвал зохино. Барилгын галд тэсвэрлэх зэргээс хамааран тэдгээрийн хооронд байх зай хэмжээг дараах хүснэгтээр харуулав. (хүснэгт 1)
Газрын хэмжээг нэгдүгээр давхарын талбайн хэмжээгээс 3-5 дахин их авбал тохиромжтой бөгөөд газрын нөөц багатай бол гадна байгууламж ба нэгдүгээр давхрын талбайн хэмжээ төлөвлөлт хязгаарлагдмал болно.

Газрын хэлбэр урдаасаа нар туссан, агаар салхи сайн нэвтэрдэг, алсын бараа харагдахуйц байх. Огцом налуу газар байгууламжинд хүндрэлтэй байдаг.
Зам нь тус газартай ойрхон байвал гэрт ороход хялбар, замын хөдөлгөөнд оролцоход тохиромжтой болно.

Нэг айлын сууцыг төлөвлөхөд орчны тохижилт, цэцэрлэгжүүлэлт онцгой чухал нөлөөтэй.
Ногоон байгууламж нь эрүүл ахуй, бичил уур амьсгал, гоо зүй, урлаг уран сайхан, техникийн зэрэг олон талын ач тустайгаас гадна оршин суугчдыг хорт хий, утаа, тоос, дуу шуугиан, таагүй үнэр, сэтгэл санааны хэт хямралаас хамгаалж байдаг. Ногоон суулгацын зураг төслийн шийдэл гаргахдаа түүний зориулалтыг ерөнхийлөн төлөвлөхөөс зайлсхийж, эдэлбэр газрын бүсчлэлийн онцлог, үүрэг зориулалтанд нь нийцүүлж ногоон суулгацыг нэг дор бүрдүүлэхийг чухалчлах нь ариун цэвэр эрүүл ахуй, бичил уур амьсгалын нөхцөлийг сайжруулах, сууцны архитектур, уран сайхны зохиомж, түүний уран сайхны илэрхийллийг бүрдүүлэхэд ихээхэн дэмжлэг үзүүлдэг. Бодлогогүй, тохиолдлоор суулгасан мод, сөөг нь тэр хэсгийн архитектурын чуулбарын зохицолдоог алдагдуулж, хог хаягдал шавьж цуглуулах, хүний эрүүл мэндэд сөрөг нөлөө үзүүлэх (харшил үүсгэх) зэрэг таагүй нөхцөл үүсгэдэг.

Эдэлбэр газрын хүрээнд ногоон байгууламж төлөвлөх нь дараах үндсэн зорилтуудыг агуулж байдаг. Үүнд:

Хамгаалалтын арга хэмжээ ба ногоон хашаа (явган зорчигч, тээврийн хэрэгслийн замыг тусгаарлагч ногоон зурвас нь түүгээр яваа зорчигчийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, нарны хэт халалт, салхины хаалт болгон ашиглах, дуу чимээнээс хамгаалах зэрэг үүргийг гүйцэтгэх)
Эрүүл ахуй (тоос, хорт хийг багасган бичил уур амьсгалыг сайжруулах)
Сэтгэл санаа тайвшруулах (харагдац, үнэр, өнгөний нөлөөлөл, уур амьсгал, улирлын нөлөө)
Оптик нөлөө (барилга байгууламжийн масштаб бодит хэмжээг илэрхийлэх, орон зайн орчин үүсгэх зэрэг)
Орчны баримжаа (эдэлбэр газрын хил зааг) зэрэг болно.

Зураг №4. Ногоон байгууламжийн төлөвлөлтийн жишээ. Ногоо байгууламжийн хэмжээг гүйцэд ургасан үеийн хэмжээгээр төлөвлөлтөнд тусгана.

Мод ургамал тарьж суулгаж цэцэрлэгжүүлснээр орчин тойрны чийг тунадасны 75 хувь нь хөрсөнд шингэж, агаарын чийглэгийг 4-7 хувь ихэсгэж, нарны хэт төөнөлтийг 10-15 дахин багасгадаг байна.
Гэр орны гаднах модыг барилгаас 6-8 метрийн зайд тарих (Энэ нь нэг талаас гал тархах нөхцөлийг бодолцсон, нөгөө талаас буурь хөрсний хэвийг хадгалагдах нөхцөлийг тооцсон) ба нэг га талбайд 150-200 мод эсвэл 1500-2000 ширхэг бут сөөг ургах боломжтой байдаг.
Мод ургамал суулгахад баримтлах зай хэмжээ, метрээр (суулгацын их биений төв цэгээс хэмжинэ.)

Мөн мод ургамал нь питонцит хэмээх анхилам үнэрт дэгдэмхий бодис өөрөөсөө ялгаруулан агаарын найрлагыг эерэгээр өөрчилж, агаарыг цэвэршүүлж, тансаг сайхан үнэр, сэнгэнэсэн агаар орчин бий болгож хүмүүсийн ажиллаж, амьдарч, амрахад таатай нөхцөлийг бүрдүүлдэг онцгой ач холбогдолтой учраас ногоон ургамлаар барилга, байгууламжийг чимэглэж цэцэрлэгжүүлэх ажлыг зориудаар хийдэг учиртай. Тарих ургамлыг сонгохдоо гол төлөв гоёл чимэглэлийн бут сөөгийг түлхүү сонгон хийдэг ба Монгол орны нөхцөлд ургаж чадах төрөл зүйлийг сонгох хэрэгтэй.