Өндөр бат бэхтэй бетон гаргаж авахын тулд анх 1988 онд өөрөө нягтардаг бетоныг гаргаж авч хэрэглэж эхэлсэн. Үүнээс хойш төрөл бүрийн судалгаанууд хийгдсэн бөгөөд энэхүү бетон нь гол төлөв Япон улсын барилгын томоохон компаниудад практик дээр хэрэглэгдэж байна. Энэхүү бетоныг стандартын бүтээгдэхүүн болгохын тулд “ Холимог-бүтээцийн ” арга болон өөрөө нягтрах чадварын туршилтын аргуудыг боловсруулах судалгаанууд хийгдсэн. Өөрөө нягтардаг бетоны үүсэл хөгжил: 1983 оноос эхлэн хэдэн жилийн турш бетон хийцийн бат бэх чанар нь Япон орны сонирхлын гол асуудалтай сэдэв байсан. Бат бэх сайтай бетон хийц, хангалттай нягтруулалт хийхэд өндөр мэргэжлийн ажилчид шаардлагатай. Гэсэн хэдий ч Япон улсын барилгын салбарын мэргэжлийн ажилчдын тоо аажмаар буурч байгаа нь барилгын ажлын чанарын бууралт руу хөтөлсөн. Барилга угсралтын ажлын чанараас хамааралгүйгээр өндөр бат бэхтэй бетон хийц бүтээх нэг арга бол доргиож нягтруулалгүйгээр дан ганц өөрийн жингээрээ хашмал хэвийн булан бүрт жигд нягтардаг, өөрөө нягтардаг бетоны мөн чанар юм. Ийм төрлийн бетон зайлшгүй хэрэгтэйг анх 1986 онд Японы Окамура гаргаж тавьсан. Өөрөө нягтардаг бетоныг боловсронгуй болгох болон бетоны цутгагдах чанарын үндсэн гол судалгааны ажлуудыг Токиогийн их сургуулийн эрдэмтэн Озава, Маекава нар хийсэн. Өөрөө нягтардаг бетоны туршилтын загварыг анх 1988 онд зах зээлд аль хэдий нь хэрэглэгдэж байсан материалуудыг ашиглан хийж дууссан байна. Энэхүү туршилтын загварыг гаргаж авахдаа бетоны бэхжилт болон хатаалтын үеийн суулт, бэхжилтийн дараах хувийн жин болон бусад шинж чанарууд нь шаардлага хангасан байхад гол анхаарлаа хандуулсан. Энэхүү бетоныг “ Өндөр гүйцэтгэлтэй бетон” / High Performance Concrete / гэж нэрлэсэн. Энэхүү “ Өндөр гүйцэтгэлтэй бетон” / High Performance Concrete / -ыг гарган авсан тэр үед профессор Айткин нарын эрдэмтэд ус- цементийн харьцаа багатай өндөр бат бэхтэй бетоныг гаргаж авсан түүхтэй. Үүнээс хойш “ Өндөр гүйцэтгэлтэй бетон” / High Performance Concrete / гэдэг ойлголт дэлхий дахинд хэрэглэгдэж эхэлсэн . Иймээс Окамура гаргаж авсан бетоноо “ Өөрөө нягтардаг өндөр гүйцэтгэлтэй бетон” / Self-Compacting High Performance Concrete/ гэж өөрчлөн нэрлэсэн. Өөрөө нягтрах чадварыг бий болгох механизмууд: Өөрөө нягтрах чадварыг бий болгох арга нь зөвхөн зуурмаг, шаваасны уян харимхай чадвараас хамаарахаас гадна арматурын ойролцоо бүсэд байгаа бетон, түүний дүүргэгч болон зуурмагийн хоорондын тусгаарлалтын эсэргүүцлээс хамаарна . Окамура болон Озава нар өөрөө нягтрах чадварыг бий болгоход дараах аргуудыг хэрэглэсэн Үүнд: 1. Барьцалдуулагч, дүүргэгчийн хязгаарлагдмал орц 2. Ус- нунтаг бодисын бага харьцаа 3. Суперпластификатор / налархайжуулагч /-ийн хэрэглээ Барьцалдуулагч эрдсийн хоорондын зай багасхад тэдгээрийн хоорондын үйлчлэл нь ихэсч, бетон хэвэнд орох ялангуяа хатуу эрдсийн хэлбэрийг даган хэвшихэд дотоод үйлчлэл нь ихэсдэг байна. Түүнчлэн бетон зуурмагийн хөдөлгөгч энергийг дотоод үйлчлэлийн өсөлт шингээснээр барьцалдуулагч эдийн бөгрөлийг үүсгэдэг болохыг тогтоосон байна. Суперпластификатор / налархайжуулагч / -ыг хэрэглэснээр ус болон нунтагийн харьцааг багасган, деформацын өндөр түвшинг хангаж чадсан байна. Барьцалдуулагч дүүргэгчийн хэмжээ нь доргилтоор нягтардаг ердийн бетон зуурмагийг бодвол бага байдаг байна. . . . ./ үргэлжлэл бий / Монгол Улсын Зөвлөх инженер , докторант Ц.Батмягмар