Барилгын салбарт нэн тэргүүнд шийдвэрлэх хэрэгтэй олон асуудал байгаа. Тэр дундаа барилгын материалын үйлдвэрлэл, материал бүтээгдэхүүний чанарын асуудал дээр барилгын салбарт үйл ажиллагаа явуулж байгаа компаниуд болон барилгын материал бүтээгдэхүүнд хяналт шалгалт хийх үүрэгтэй төрийн болон төрийн бус байгууллагууд дараах саналуудыг гаргаж байна.

“Хөнгөн Бетон” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Б.Наранзул: Ханын хөнгөн бетон блок үйлдвэрлэлийн чиглэлд тохирсон сайн стандарт байхгүй

   Хөнгөн бетон блокны үйлдвэрлэл Монголд бий болсноос хойш 45 жил болох гэж байгаа бөгөөд сүүлийн үед эрчимтэй хөгжиж, олон үйлдвэрүүд шинээр нэмэгдсэн нь Монгол орны хувьд хамгийн их тохиромжтой барилгын материал болох нь харагдаж байна. Гэтэл ханын хөнгөн бетон блок үйлдвэрлэлийн чиглэлд тохирсон сайн стандарт байхгүйгээс бүтээгдэхүүний зөв зохистой хэрэглээ нь хязгаарлагдмал мөн хөгжиж дэвших боломж бололцоо муу байна. Одоогийн хэрэглэж байгаа стандарт нь хоцрогдсон ба зураг төсөлд хүртэл дутуу дулимаг тусгагддаг тул дулаан тусгаарлах хөнгөн блокийг зөв хэрэглэх, үр ашгийг нь ойлгоход зайлшгүй барилга дээр яаж ашиглах талаар барилгын норм дүрмийг боловсронгуй болгох стандартыг шинэчлэх хэрэгтэй байна. Энэ бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэгчид нь үйлдвэр дээрээ өөрийн гэсэн лаборатори зайлшгүй байх шаардлагатай байдаг.

   Гэтэл энэ талыг нь орхигдуулсанаас харахад блок боловч доторх үндсэн шинж чанар нь бүрдээгүй бүтээгдэхүүн зах зээлд нийлүүлэгдэж байгаа нь сэтгэл эмзэглүүлсэн асуудлын нэг юм. Учир нь бат бэх болон дулаан тусгаарлах коеффициент нь хүрээгүйгээс дараа нь үүсч болох хохирлыг тооцоолохгүй байна. Тиймээс байнгын хяналт шинжилгээ хийж байх зайлшгүй шаардлагатай үйлдвэрлэл юм. Мөн чанарыг баталгаажуулдаг албан ёсны байгууллагуудын лабораторууд ч гэсэн өнөөгийн шаардлагын түвшинд хүрэхгүй байгаа тул бүтээгдэхүүний чанар, үйлдвэрлэлийн түвшинд ахиц гарах нь удаашралтай байна. Барилгын материал үйлдвэрлэлийн өндөр технологи нь бусад үйлдвэрлэлтэй харьцуулахад овор хэмжээ ихтэй тоног төхөөрөмжтэй байдаг учраас үнэ өртөг өндөртэй байдаг. Энэ чиглэлийн үйлдвэрлэл нь үйлдвэрлэх процесс болон үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн нь хүртэл эрчим хүчний хэмнэлттэй гэсэн секторт олон улсад багтаад нэлээд олон жил болж байгаа манайд энэ чиглэлийн үйлдвэрлэл бизнесийг дэмжсэн бодлого алга байна ...

“Арга Барил” ХХК-ийн Зуурмагийн үйлдвэрийн Зөвлөх инженер Ч. Сумъяажав: Материалын чанар бол барилгын ашиглалт, эдэлгээний баталгаа мөн

   Барилгын материалын чанарыг орчин үед манай ард иргэд зөвхөн бат бэхийн үзүүлэлт болох маркаар хэмжиж сонголт хийх нь хангалтгүй гэдгийг санах хэрэгтэй. Учир нь бат бэхийн марк нь тухайн материалын ачаалалд тэсвэрлэх чанарыг илэрхийлдэг бол цаана нь ус шингээлт, хүйтэн тэсвэрлэлт, дулаан тусгаарлалт, эзлэхүүний нягт гэх мэт өөр хоорондоо харилцан уялдаа, хамаарал бүхий олон үзүүлэлтүүд бат бэхийн нэг адил материалын шинж чанарыг тодорхойлох үндсэн хэмжигдэхүүн болдогт оршино. Тухайлбал, ус шингээлт хэдийчинээ их байх тусам хүйтэн тэсвэрлэлт багасаж олон жилийн хөлдөлт, гэсэлтийн мөчлөгийг даахаа больж, улмаар эдэлгээний хугацаа богиносдог бол эзлэхүүний нягт өссөнөөр материалын жин хүнд болж, дулаан тусгаарлах чадвар буурч, ханын зузаан нэмэгдэх гэх мэт хамааралтай бөгөөд сөрөг үр дагавартай. Тийм болохоор эдгээр үзүүлэлтүүдийг нэгэн зэрэг хангаж байгаагаар нь материалын чанарыг тодорхойлох ёстой. Энэ нөхцөл шаардлагыг хангасан материал нь барилга байгууламжийн чанарын баталгааг хангаж байна гэж ойлгож болно.

    Зах зээлийн харилцаанд шилжсэн цаг үеэс цутгамал каркасан барилгын технологи илт давамгайлан нэвтэрч эхэлснээр бетон зуурмагийн үйлдвэрлэлт, нийлүүлэлт, тээвэрлэлтэд цогц байдлаар хяналт тавих шаардлага бий болсон. Энэ нь бидний туулж ирсэн өмнөх үед хяналт байгаагүй биш, байсан.

   Хяналт тавих багаж, тоноглол, сорилт, туршилтын лаборатори байхгүйгээс өнөө л монополь эрхтэй БАК хэмээх газарт улирал тутам зайлшгүй шинжлүүлэх гэрээтэй, энэ бол хууль, түүгээр ч зогсохгүй бас 3 ба 7 хоног, 28 хоногийн бэхжилийн бат бэх болон бусад үзүүлэлтийг мөн тэр лабораториор шинжлүүлж байх хатуу дэг тогтоосон нь Улаанбаатар хотод ажил, үйлчилгээ үзүүлж байгаа 20 шахам тооны бетон зуурмагийн узелийн бүтээгдэхүүний чанарыг хугацаанд нь бүрэн хянаж хүрэлцэх, чадамж, бололцоогүй байгаа юм. Гэсэн атал бусад лабораториудаар хийлгэсэн шинжилгээ, сорилтын дүнг баталгаагүй гэх байдлаар монополь эрхээ хэрэгжүүлдэг болсоор удаж байна. Олон жилийн өмнө гарсан шийдвэрийг эргэн харж, өөрчлөлт оруулснаар зах зээлийн шудрага өрсөлдөөнийг бий болгох цаг мөч нэн тулгамдсан асуудал болоод байна ...

   ЗТБХБЯамны Сургалт судалгаа хөрөнгө оруулалт, Барилга захиалагчийн албаны Барилгын материалын сорил шинжилгээний лабораторийн эрхлэгч Г.Алтантуул: Тухайн бүтээгдэхүүний шинжилгээнд хамрагдсан он, сар, өдрийг сайтар шалга

   Барилгын чанарыг сайжруулахад хяналтын тогтолцоог боловсронгуй болгох шаардлагатай юм шиг санагддаг. Захиалагч, гүйцэтгэгчийн хяналтаас гадна хөндлөнгийн хяналт хамгийн сайн байх учиртай. Өөрөөр хэлбэл, тухайн барилгад хэрэглэж байгаа барилгын материалд лабораторийн шинжилгээг захиалагч, гүйцэтгэгч, хөндлөнгийн хяналт хийх төлөөлөлүүдийг байлцуулан хийж баталгаажуулдаг. Хөндлөнгийн хяналтгүй бол сорилт шинжилгээ хийгддэггүй байх системийг нэвтрүүлбэл барилгын чанарын хяналтын систем сайжирч, улмаар чанаргүй, найдваргүй барилга баригдах нөхцөл бүрдэхгүй байх болов уу гэж боддог.

   Нөгөө талаар шинжилгээний үр дүнг өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа мөрдлөг болгон ажилладаг болж хэвших нь хамгийн чухал байна. Манай зарим барилгын компаниуд барилгаа комисст өгөх болохоор гэнэт лабораторийн бичиг хэрэгтэй болж, бетоны бат бэхийг шалгах шооны дээжээ барилга дууссан үед авчирч шинжилгээнд өгөх явдал гарсаар байна. Гэтэл уг бетон шооны дээж нь зураг төсөлд заагдсан анги маркандаа хүрэхгүй гарах жишээтэй. Хэрэв явцын дунд үе шатны хяналтыг 7, 14, 28 хоногоор хийлгэж байсан бол барилга дууссаны дараа биш барилга угсралтын ажлын явцад чанаргүй зуурмаг нийлүүлсэн аж ахуйн нэгжтэй хариуцлага тооцож чанаргүй барилга гэдэг нэртэй барилгыг үйлдвэрлэхгүй байх боломжтой юм. Зуурмагийн узелиэс нийлүүлсэн бетон зуурмагаас авсан гэх бетон сорьцын бат бэх, барилгын талбайд цутгалт хийх үед авсан бетон сорьцын бат бэх зөрүүтэй гарах явдал маш ихээр гарч байна.

MБМYХолбооны Нарийн бичгийн дарга Н.Оч: Барилгын материалын үйлдвэр бол хөрөнгө оруулалт ихтэй үйлдвэр байдаг

    Гол асуудал нь барилгын материалын чанар, үнэ ханш ямар байгаагаас бүх зүйл шалтгаалах ёстой. Чанар муутай их хэмжээний барилгын материалууд импортоор орж ирж байна. Барилга угсралтанд аль болох хямд үнэтэй материалаар л барихыг чухалчлахаас биш чанарын талаар бодож байгаа юм алга. Үүнийг хянадаг систем ч байхгүй. Мэргэжлийн хяналтын газар улаан шугам тавихад нэг, хүлээж авахдаа л нэг ирдэг. Тэр хооронд юу болж байгааг яаж хянах юм бэ? Тиймээс барилга барьж байгаа нөхцөлд хөндлөнгийн хяналт хийх асуудал чухал байна. Үүнтэй холбоотойгоор ЗТБХБЯ ч гэсэн шийдвэр гаргаж, 2011 оны эцсээс эхлэн хөндлөнгийн хяналт хийх байгууллагуудыг бүртгэж авч, хяналт хийлгэдэг болгох гэж байна. Барилгын материал бол барилга угсралтын ажлын чанарыг илэрхийлэх үзүүлэлт шүү дээ. Барилга угсралтыг зөвхөн орон сууц гэж ойлгож болохгүй. Бүхэл үйлдвэр, цахилгаан станц, уул уурхай, эмнэлэг сургууль, сочл ахуйн барилгын ажил билээ.

   Барилгын шинэ хууль гарсантай холбогдуулаад барилгын материал үйлдвэрлэлтийн тусгай зөвшөөрөл олгодог болсноор чанарын өөрчлөлт хүссэн хүсээгүй гарах хууль зүйн үндэс бий болж байна. Барилгын материалын үйлдвэрлэлийн тусгай зөвшөөрөлтэй 70-аад үйлдвэр байгаа. Барилгын материалын үйлдвэр бол хөрөнгө оруулалт ихтэй үйлдвэр байдаг. Тиймээс үйлдвэрүүд олон болж, сүүлийн үеийн технологийг авч хэрэглэхэд мөнгө санхүүгийн асуудал их хүндрэлтэй байгаа. Гэтэл хувийн банкууд материалын үйлдвэрүүдэд зээл өгөхдөө их хойрго байдаг. Орон нутагт барилгын материалын жижиг дунд үйлдвэр хөгжүүлэх зайлшгүй шаардлагатай байгаа. Материалын үйлдвэрүүдийн 60 гаруй хувь нь зөвхөн Улаанбаатар хотод төвлөрсөн байна. Гэтэл 21 аймаг цаана нь байна. Бүгд л төвөөсөө барилгын материал татдагаас барилга барих асуудал хүндрээд байгаа юм.

Үргэлжлэлийг "Барилга.МН" сэтгүүлийн №22