ЕЭЗХ нь 1980 онд Орхон САА-с 10квт-ын 2 шугамаар цахилгаан эрчим хүч авч Хөтөл хотын барилгын бэлтгэлийг хангах ажлаас гараагаа анх эхэлсэн. Улмаар 1983 онд Дархан хотын цахилгаан шугам сүлжээний салбар “Хөтөл дэд станц” ашиглалтанд орж анхны мастераар нь н.Нацагдорж томилогдон ажиллаж байсан. Дэд станц ашиглалтанд орсноор барилгын ажил эрчимжиж, үйлдвэрийн район дахь дэд станцуудыг хүчдэлд залган хэвийн ажиллагаанд оруулсан байна. Үүнтэй холбогдуулан ерөнхий цахилгааны хэлтсийг байгуулж, үйлдвэрийн тулгын чулууг тулалцсан манай анхдагчид П.Хэнчбиш, Л.Балдорж, Ш.Хүдэрчулуун нар ерөнхий цахилгаанчнаар ажиллаж байлаа. Одоо манай хэлтэс ЦШХК-ийн цахилгаан тоног төхөөрөмж, дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэлт, ашиглалт, хянах хэмжих хэрэгслийн найдвартай ажиллагаа, засвар үйлчилгээ, цэвэр бохир усны ашиглалт, зарцуулалтанд хяналт тавьж ажилладаг.

 

     ЕЭЗХ-ийн үйл ажиллагааны чадамжийг дээшлүүлэх, цахилгаан эрчим хүч хэмнэлтийг сайжруулах тал дээр ИТА-ынхаа тусламжтайгаар олон ажлыг санаачлан хийсэн нь үр дүнгээ өгсөн. Зарчимч өндөр шаардлага бол ямар ч хамт олныг сахилгажуулж, эрхэлсэн ажилдаа эзэн нь болох хүмүүжлийг олгодог билээ.Энэ ч утгаар аливаа ажлыг чанартай сайн гүйцэтгэхийг бид эрхэмлэдэг. Хамт олон маань түүхий эдийн болон цементийн тээрмүүдийн 2000квт-ын цахилгаан хөдөлгүүр, алхан бутлуурын 800 квт-ын цахилгаан хөдөлгүүр, 160-315 кВт-ын том оврын цахилгаан хөдөлгүүрүүдийг өөрийн үйлдвэр дээр өөрсдийн инженер техникийн ажилчид /ИТА/-ын туршлага мэдлэг дээр суурьлан засварлаж байгаа нь хөрөнгө мөнгө хэмнэхээс гадна ажилчдын мэдлэг чадвар, туршлагыг харуулсан томоохон ажил юм. Уг нь эдгээр том хөдөлгүүрүүдийг үйлдвэрийн анхны төслөөр Эрдэнэт /УБҮ/ болон УБ-ын цахилгаан засварын үйлдвэрт засахаар тусгагдсан байдаг.

    Мөн үйлдвэрийн доторхи усны алдагдлыг багасгах төлөвлөгөө гарган хяналт тавих, дахин ашиглаж болох усны нөөцийн судалгаа зэргийг хийж ажилласны үр дүнд 82,2 сая төгрөг хэмнэсэн. Дулааны станцын үлээлэг сорилт авдаг цэгээс шууд бохирт хаядгийг өөрчилж нэмэлт усны бак руу хийж буцаан ашиглаж усны зарцуулалтыг багасгасан ба шүүлтүүр ажилласан үед гардаг саармагжуулсан усыг цөөрөмд хаядаг системийг монтажилж ажилд оруулснаар бохир усны хэмжээг эрс багасгасан.

   Мөн үйлдвэрийн хашаан дотор 2ш гүний худаг гаргаж хөргөлтийн усанд хэрэглэснээр усны зардлыг хэмнэсэн. Дулааны орлогыг нэмэгдүүлэхийн тулд аймаг сумын мэргэжлийн байгууллагатай хамтарсан шалгалт хийсний үр дүнд тооцоонд ороогүй дулаан эрчим хүч авдаг зарим байгууллагын талбайн эзэлхүүнийг бодитоор тогтоосноор дулааны орлого сар бүр 12,5 сая төгрөгөөр нэмэгдсэн. Энэ мэтчилэн тоочоод байвал багагүй олон ажил хийсэн байна.

 

      Цемент-Шохой үйлдвэр нь бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд зарцуулагддаг нийт зардлын 20 гаруй хувь буюу  жилд 5 тэрбум орчим төгрөгийг цахилгаан эрчим хүчний хэрэглээнд зарцуулдаг. 2010 онд 173,0 мянган тн цемент үйлдвэрлэхэд 41 сая квт эрчим хүч, 2011 онд 245,0 мянган тн цемент үйлдвэрлэхэд 53 сая квт эрчим хүч зарцуулсан байна. Үүнээс харахад цахилгаан эрчим хүчний хэрэглээ маш их байна. Жил ирэх бүр цахилгаан эрчим хүчний үнэ тариф нэмэгдэж байгаа. Эрчим зүйн хэлтсийнхэн энэ бүхэнд дүгнэлт хийж тодорхой ажлууд зохион байгуулсан.

   Эргэх зуухны цахилгаан хөдөлгүүр дээр давтамж хувиргагч, тээрмийн цехийн хөдөлгүүрүүдийн асаалтыг удирдах өндөр хүчдэлийн SIEMENS маркийн давтамж хувиргагчыг суурилуулсан. Цахилгаан хөдөлгүүрүүд асах үед хэвийн гүйдлээсээ 6-7 дахин их гүйдэл авдаг бөгөөд энэ нь асалтын хугацаанд эрчим хүчийг төдий чинээ их зарцуулна гэсэн үг юм. Цахилгаан хөдөлгүүрүүдийн тусгаарлалт муудаж хөдөлгүүр шатах тохиолдол ч гардаг. Иймд давтамж хувиргагч тавьсанаар цахилгаан хөдөлгүүрүүд маш бага гүйдлээр алгуурхан асаж, эрчим хүчийг хэмнэхээс гадна хөдөлгүүрүүдийн насжилтыг нэмэгдүүлж өгдөг. Ийнхүү эрчим хүчийг хэмнэхийн тулд цахилгаан тоног төхөөрөмжийн засвар үйлчилгээг чанартай сайн хийх, техникийг зохих горимоор ажиллуулах үйлдвэрийн зогсолт саатлыг багасгах, тоног төхөөрөмжийг үр ашиггүй хоосон ажиллуулахгүй байх, гэрэлтүүлгийг өдрийн цагаар унтрааж, үйлдвэрийн зам талбай гудамжны гэрэлтүүлэгт цагийн механизмтай программ тавьсанаар асааж унтраах хугацааг тохируулж эргэх зуухны хүчин чадлыг нэмэгдүүлж бүтээмжийг дээшлүүлснээр бага эрчим хүч зарцуулж их бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх зэрэг ач холбогдолтой юм.

 

    2011 оны 4-р улирлын эхээр манай “Цемент-Шохой” үйлдвэр нойтон аргын технологиос хуурай аргын технологид шилжих шинэ төслийн ажлыг хийж эхлээд байна. Энэ ажлын хүрээнд шинэ үйлдвэрийн цахилгаан хангамж, ус, дулаан хангамжийн ажлын зураг төсөл, тооцоог хийгээд байна. Хуурай аргын цементийн үйлдвэр ашиглалтанд орвол цахилгаан эрчим хүч, усыг  маш ихээр хэмнэх боломжтой. Мөн манай хэлтсийн харъяанд мэдээлэл, харилцаа холбооны шинэ тасаг нээн ажиллуулж байна. Энэ тасаг нь үйлдвэрийн хэмжээний компьютер, технологи, автоматжуулалтыг хариуцан ажиллахаас гадна мэдээ мэдээллийг давхар хариуцан ажиллаж байна. Бид одоогоор үйлдвэрийн цех нэгжүүдийг нэгдсэн дотоод сүлжээнд холбосон бөгөөд үйлдвэрийн тодорхой хэсгийг нэгдсэн камерийн системд холбоод байна. Бүх ажилчдын цагийн бүртгэл, хоолны талоныг цахим картанд шилжүүлж программчилж өгсөнөөр ажилчдын цаг ашиглалт сайжирч, ажлын үр бүтээл дээшилж байна. Цаашид үйлдвэрийн автоматжуулалт, нэгдсэн хяналт удирдлагын системийг нэвтрүүлэхээр ажлаа эхлүүлээд байна.