Дан ганц барилгын салбар биш бусад зарим салбарынх нь үйл ажиллагаатай танилцаад ирлээ. Гүржийн барилгын салбар одоогийн манай барилгын салбартай ижилхэн нөхцөл байдлаас 6 жилийн дотор гарч чадсан улс. Хуучин Зөвлөлт Холбоот улсын тогтолцооноос гарсан Гүрж улс байгалийн баялаг ховор бараг л бүх зүйлээ гаднаас авдаг. 2005-2006 оны үед Гүржийн барилгын салбар нь манайхаас ч дор байсан бол шинэчлэлийг хийснээс хойш барилгын салбарын хөгжлийн ахиц дэвшлээс гадна улсын эдийн засаг нь 8%-иар өссөн.

 

      Манай улсад барилгын салбарт үйл ажиллагаа явуулж байгаа компаниудад хариуцлага хүлээлгэх хяналт тавих зорилгоор “тусгай зөвшөөрөл”-ийг гаргаж ирсэн. Гэвч энэ нь хяналт болж чадахгүй байна. Харин Гүрж барилгын салбарын тусгай зөвшөөрлийг байхгүй болгож, магадлал хийдэг ерөнхий архитекторуудын оролцоог ч багасгаж өгсөн. Түүхийн дурсгалт барилга, байгууламж биш л бол ямар архитектуртай барих нь барилгын компаниудын эрх мэдэл, харин осол аваар, хөдөлмөр аюулгүй ажиллааны асуудлыг төр биш, барилгын компани өөрөө хариуцна гэсэн бодлогоор явдаг.

 

      Бүх зүйлийг нь задлаад хөнгөвчлөөд өгчихөөр барилга барьж байгаа компани, хөрөнгө оруулагчдад ойлгомжтой, тодорхой болохоос гадна банкнаас зээл авахад “танил тал” шаардлагагүй, зээлийн хүү бага болж байгаа юм. Энэ нь эргээд орон сууцны үнэ буурахад чухал нөлөө үзүүлжээ.

 

      Мөн зөвхөн Орос улсын норм дүрэм, стандартыг мөрддөг байснаа үе шаттай халж, АНУ-ын “IPC” гэж норм дүрмийг шууд орчуулаад хэрэглэж байна. Ийм үндсэн өөрчлөлтүүдийг Гүрж улс барилгын салбартаа хийсэн байна.

 

 

      Хамгийн гол нь зөвшөөрлийн тогтолцоог хялбар болгохын тулд барилга байгууламжаа эрсдэл, аюулгүй байдлаар нь 3 ангилсан. Ингэж ангилсан нь цаг хугацаа алдахгүй байх сайн талтай.

Бид эхний ээлжинд Гүрж улсын барилга байгууламжаа ангилдаг зарчмыг нь авч хэрэгжүүлэхээр одоо байгаа хуулийнхаа хүрээнд өөрчлөлтүүдийг хийсэн. Сая Засгийн Газрын тогтоолоор ажил эхлүүлэх, үргэжлүүлэх зөвшөөрөл олгох журмыг шинэчлээд баталчихсан. Хууль хэрэгжээд эхлэхээр барилгын салбарынханд маш том өөрчлөлт мэдрэгдэнэ.

 

      Ирэх хавраас барилгын тухай хуулиа өөрчлөнө гэсэн төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна. Бид зөвхөн улс орны туршлага яриад байх биш ажил хэрэг болгох цаг нь болсон.

 

 

       Тусгай зөвшөөрөл бизнес болоод хувирчихсан байна. Тусгай зөвшөөрлийг тойрсон хүнд суртал, авилгал, хээль хахуулийг арилгахын зэрэгцээ тусгай зөвшөөрлөө зардаг, худалдан авдаг гээд олон асуудал байхгүй болно. Гэхдээ бүх зөвшөөрлийг байхгүй болгочихож байгаа юм биш. Тусгай зөвшөөрлийн хяналтын тогтолцоог илүү боловсронгуй, хялбар, зах зээлд нийцсэн байдалд шилжүүлж байгаа гэж хэлж болно. Энэ нь барилгын компаниудад тусгай зөвшөөрөл авах гэж хөөцөлдөж цаг хугацаа алдахгүй, барилгын чанар, хөдөлмөр аюулгүй байдалдаа анхаарах боломж нөхцөл нь бүрдэх юм.

 

 

      Бүртгэлийн системд л шилжиж байгаа. Тухайн барилгын компани хэдэн мэргэшсэн инженер, техникийн ажилчидтай, хүчин чадал, ажлын туршлагаа л бүртгүүлчихэд хангалттай.

Энэ систем нь компанийг лицензжүүлэхээсээ илүү инженер техникийн ажилчдыг мэргэшүүлэх, зэрэгжүүлэх тал дээр түлхүү анхаарах юм. Барилгаа зэрэглэж ангилсаны дараа энэ барилга дээр ийм зэрэгтэй инженер, техникийн ажилчидтай компани ажиллах ёстой гэсэн шаардлага тавина. Барьж байгаа барилга дээр нь осол аваар гарах, бүртгэлийн системд буруу мэдээлэл оруулсан бол тухайн компани бүрэн хариуцна.

 

    Харин барилга барьж байгаа компанийн үйл ажиллагаанд даатгалд даатгуулсан зөвлөх үйлчилгээний компани зураг төсөл, угсралтын явц, барилгын чанарт хяналт тавьж барилгын ажил дууссаны дараа бидэнд хүлээлгэж өгнө. Дараа нь барилга дээр ямар нэг асуудал үүсвэл зөвлөх үйлчилгээний компанийн даатгалаас зохих хэмжээний төлбөр авах журмаар явагдана. Санхүү, даатгалын хариуцлага тооцогдох учраас даатгалын компани, зөвлөх үйлчилгээний компани ч алдаа, дутагдал гаргахыг хүсэхгүй.

 

      Манай улсын барилгын салбарт байгаа хамгийн том дутагдалтай тал нь тусгай зөвшөөрөл авсан нэг компани угсралт, сантехник, зураг төсөл гээд бүгдийг хийдэг. Энэ нь барилгын салбарыг хөгжүүлэхгүй боомилчихоод байна. Харин энэ системийг хэрэгжүүлсэнээр компаниудыг нэг чиглэлд нь мэргэшүүлж өгөх боломжийг олгож байгаа. 

 Бэлтгэсэн: Г.Одгэрэл

 

"Барилга.МН" сэтгүүлийн дугаар № 32-оос