Засаг төр солигдож, яамдын сайд өөрчлөгдөгдөхөд Барилга хот байгуулалтын яам ч мөн шинэ тэргүүнтэй болж, гадаад харилцааны яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдаар ажиллаж байсан Д.Цогтбаатар гэх эрхэм Барилга хот байгуулалтын сайдаар ирсэн даруй салбарынхаа мэргэжлийн  сэтгүүлийн хувьд шинэ сайдыг уншигч нартайгаа уулзуулахаар шийдсэн ч ажил албаных нь зав боломж хомсын учир тухтай уулзаж, дэлгэрэнгүй ярилцаж амжаагүйдээ уншигч та бүхнээс хүлцэл өчмөөр санагдав. Иймд Д.Цогтбаатар сайдыг ажил албатайгаа сайтар танилцаж “барилгын салбарын хүн” болсных нь дараа эрхэм уншигч та бүхэнтэй эргэж уулзуулахыг амлаж байна.
Ингээд түүнийг Монголын Архитекторуудын Эвлэлд очиж уулзалт хийх үеэр зарим нэг асуултанд хариулт авсанаа хүргэе.
-Өнгөрсөн долоо хоногт УИХ-ын чуулганаар зөвшөөрлийн тухай хуулийн талаар хэлэлцсэн. Үүн дотор барилгын тусгай зөвшөөрлийн талаар ярилцсан байгаа. Энэ тухай юуны өмнө уншигчдад мэдээлэл өгнө үү?
-Барилгын тусгай зөвшөөрөлд өөрчлөлт оруулахыг одоогоор шийдээгүй байна. Харин тусгай зөвшөөрлийг олгох, хөнгөвчлөх тал дээр өөрчлөлт оруулах хүсэлтэй байгаа бөгөөд үүнийг УИХ-ын гишүүдэд ойлгуулах, зөв мэдээлэл өгөх тал дээр ажиллаж байна. Мөн тусгай зөвшөөрлийг хөнгөвчлөхөөс гадна зарим нь хялбар олж аваад байгаа, жинхэнэ авах ёстой хүмүүс нь авч чадахгүй тэр хялбар авсан нөхдүүдээс үнэ тохирч авдаг явдал цааш үргэлжлэх үү гэдгийг анхаарах хэрэгтэй юм. Ер нь ийм зүйл огт байхгүй байлгах үндсийг хуулиндаа суулгаж өгөх ёстой.  Үүнийгээ УИХ-ын гишүүдтэйгээ ярьж байгаа. Тусгай зөвшөөрлийг өнөөдөр барилгын салбарт хэд хэдэн мэргэжлийн төрөл чиглэлийг хамарсан гурван мянга гаруй аж ахуйн нэгж авсан байна. Энэ тийм бага тоо биш. Тэгэхэд Өмнөд Солонгос манайхаас хүн ам хэд дахин олонтой улс гэхэд тусгай зөвшөөрөлтэй барилгын компани нь энэ тооноос цөөн байх жишээтэй. Тэгэхээр зах зээл дээр тусгай зөвшөөрөлтэй байгууллагууд хангалттай олон байгаа гэж бодож байна. Энэ нь юунаас харагдаж байна гэхээр интернэтэд “тусгай зөвшөөрөлтэй компанийг зарна” гэсэн зар нэг хоёроор тогтохгүй олон байна. Ийм эргэлзээ, зүй ёсны хардалт төрүүлсэн зүйлийг зогсоох ёстой. Өөрөөр хэлбэл энэ асуудал зөвшөөрөл олгохдоо бус. Харин тусгай зөвшөөрлийг олгож байгаа үйл явц шударга байна уу үгүй юу гэдэгт анхаарах нь зүйтэй юм.
Мөн тусгай зөвшөөрөл нэг талаараа хөдөлмөрийн аюулгүй байдалтай холбоотой байдаг. Яагаад гэвэл дурын хүнд эсвэл нэг эзэн хичнээн байгууллагад бүртгүүлж байгаад тусгай зөвшөөрөл авах, үүний дагуу чадваргүй байгууллагууд тусгай зөвшөөрлөө авчихаад, үйл ажиллагаа явуулахдаа эрсдлийг дагуулж байгаа. Ялангуяа хөдөлмөрийн аюулгүй байдал талаасаа. Ийм ч учраас тусгай зөвшөөрлийн хууль дээр гишүүдтэйгээ ярьж байгаад зарим нэг нэмэлт өөрчлөлт оруулсан. Жишээлбэл:Ус хангамж, ариутгал татуургын чиглэлээр тусгай зөвшөөрлийн дагуу үйл ажиллагаа явуулдаг байсныг болиулсныг буцааж тусгай зөвшөөрөл авахаар болгосон. Тэр бол жинхэнэ иргэдийн, хэрэглэгчдийн аюулгүй байдалтай холбоотой асуудал учраас мэргэжлийн үйлчилгээг мэргэжлийн хүн үзүүлэх ёстой учир өөрчлөх нь зүйтэй гэж үзсэн. Энэ мэт зарим өөрчлөлтийг хийгээд явж байгаа.  УИХ-аас барьж байгаа бодлого ерөнхийдөө нийт тусгай зөвшөөрлийн тоог нэмэхгүй гэсэн хандлагатай байна.
 -Тусгай зөвшөөрлийн талаар ярьсных барилгын салбарын тусгай зөвшөөрлийн зарим нэг чиг үүргийг төрийн бус байгууллагад шилжүүлэхээр Засгийн газрын тогтоол гарсан боловч яамны зүгээс одоогоор хэрэгжүүлээгүй байна. Энэ тал дээр та ямар байр суурьтай байгаа вэ?
- Энэ тал дээр хэт туйлширсан бодлогыг баримтлахгүй. Тодорхой зарим нэг тусгай зөвшөөрөл төрд байхаас аргагүй юм. Заавал төр оролцоод байх шаардлагаүй зүйлс бас байна. Үүнийг мэргэжлийн төрийн бус байгууллага /ТББ/-уудад шилжүүлэхэд болохгүй гэх зүйлгүй. Би ажлаа авсан цагаас барилгын салбарынхантай, инженерүүдтэй өнөөдөр гэхэд архитекторуудтай уулзаж, санаа бодлыг нь сонсож байна. Тэгэхэд тэдгээр хүмүүс энэ хүн бол жинхэнэ мэргэжлийн хүн, эсвэл энэ зөвлөх эрх бүхий зөвлөх ижненер ч гэх юм уу ийм зэрэг дэв олгох асуудлыг заавал яам тогтоод байх шаардлагагүй, холбогдох мэргэжлийн холбоо нь хуралдаад өгчихдөг байх нь зүйтэй гэж байна. Тийм ч байх, үүнийг бараг яамнаасаа дээр ч хийж магадгүй. Иймэрхүү зүйл дээр би уян хатан, лебирал хандана. Түүнээс биш олон нийтийн эрх ашгийг хамарсан, үр дагавар нь урт хугацаанд үйлчилж болзошгүй үйл ажиллагаа явуулах гэж байгаа бол үүн дээр хариуцлагын тогтолцоог төр хүлээж байх ёстой гэсэн байр суурьтай байгаа. Яагаад гэвэл өнөөдөр төрийн бус байгууллагууд урт хугацааны хариуцлага хүлээх чадамжтай байна уу? гэдэг нь тогтоогдоогүй байна.
Хариуцлагыг эрх чөлөөгөөрөө хүлээж болно. Санхүүгээрээ хүлээж болно. Тэгвэл төрийн бус байгууллагууд ялангуяа санхүүгийн хариуцлага хүлээх чадвартай байгаа эсэх зэргийг нь зайлшгүй бодолцох хэрэгтэй. Барилгын салбарын санхүүгийн хариуцлага бол хэдэн сая магадгүй тэрбумаар тоологдох хариуцлага юм. Энэ талаас нь харах юм бол тэр хариуцлагын цаана төр байж байх нь дээр болов уу гэсэн байр суурьтай байгаа.
-Та ажлаа авснаас хойш мэргэжлийн олон холбоодын үйл ажиллагаатай танилцаж байна. Тэдний зүгээс хүсч байгаа гол зүйл юу байсан бэ?
-Маш энгийн зүйлс байна. Энэ юу гэвэл төр нь мэргэжлийн хүмүүсийн үгийг сонсдог байгаач. Бодлого боловсруулах, шийдвэр гаргахад оролцуулдаг байгаач гэдэг зүйлийг миний уулзсан  бүх байгууллагын хүмүүс хэлж байна. Ийм ч байх ёстой юм. Тэгэхээр би мэргэжлийн хүмүүстэй, ялангуяа мэргэжлийн төрийн бус байгууллагынхантай нягт хамтарч ажиллана гэж бодож байгаа.     Тэдний  туулсан туршлага, олж авсан мэдлэг хамгийн үнэ цэнэтэй. Ер нь төрийн бодлого, шийдвэр яг ийм мэргэжлийн хүмүүсийн дэмжлэг, санаачлага дээр тулгуурлахгүйгээр хол явж чадахгүй, бодитоор  хэрэгжиж чадахгүй. Энэ хүмүүсийн нөөц болоцоог маш их дайчлах нь зүйтэй.
-Барилга дээр  осол эндэгдэл гарахад хүлээх үүрэг хариуцлагын талаар мэдээлж, шагширахаас  яагаад ийм зүйл болов гэдгийг асуух, тэдний зовлон бэрхшээлийг сонсох нь ховор. Харин та саяхан осол аваар гаргасан барилгын зарим нэг компанийн төлөөлөлтэй уулзсан нь олзуурхууштай санагдсан.
-Ер нь тэдгээр хүмүүстэй уулзаж, алдаанаас нь сургамж авах ёстой юм байна лээ. Миний нэг гайхсан зүйл бол барилга дээр осол гарахад хууль, цагдаагийн байгууллагууд очиж уулзсанаас төрийн яам, бодлого боловсруулж байгаа байгуулллагууд тэдэнтэй уулзаж, яг юунаас болов, дүрэм, журамдаа яаж өөрчлөлт оруулж өгвөл болох талаар огт асуугаагүй байсан. Ямар байдлаас осол үүсээд, юуг хийгээгүйгээс үүдээд ийм харамсалтай хэрэг болсон зэргийг асууж, сургамж болгож, журамдаа тусгаагүй, ийм уулзалт ч огт хийж байгаагүйд гайхсан.  Би бол эдгээр хүмүүсийн гашуун туршлагыг давтахгүй байх үүднээс тэдэнтэй уулзсан. Энэ хүмүүсээс илүү үнэнийг хэлэх хүн үгүй биз. Тийм болохоор тэдэнтэй уулзаад ярихад сонсмоор, тусгамаар зүйл их байна. Жишээ нь: Хариуцлага үүрэх хүмүүсийн хүрээг тэлж өгвөл ямар вэ? Сайдаа гэсэн.  Нэг барилгад тухайн байгууллагын хөдөлмөр хамгааллын ажилтан гэх ганцхан хүн бүхэлд нь хяналт тавьж ажиллана, мөн түүнд холбогдох бүхий л хариуцлагыг хүлээх ёстой гэдэг үнэхээр хүндрэлтэй.  Гэтэл тухайн барилгын шат шатны удирдлагууд нь  хэт болгоомжлоод ганцхан энэ албан тушаал дээр байгаа хүнд бүгдийг тохож байна. Хариуцлагын хүрээг тэлэхдээ хэн нь ямар хариуцлага хүлээхийг дүрэм,  журамдаа маш тодорхой, нарийн зааж өгөх хэрэгтэй. Түүнчлэн анхан шатанд, дунд шатанд гэсэн үе шатлалтайгаар хариуцлагын тогтолцоотой байх хэрэг байна гэсэн.  Үүнийг би зөв гэж бодож байна. Хариуцлага хүлээлгэж байна гээд бүгдэд нь жигд оногдуулдаг бус бүгд тус тусын тодорхой хариуцлагаа хүлээдэг байх ёстой. Хариуцлагын хүрээг тэлж өгнө гэдэг тэнд ажиллаж байгаа бригадын дарга, талбайн инженер бүгд тус тусын хариуцлагатай байх, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал талаасаа харж, хянаж, хэлж, зөвлөдөг тогтолцоог манайд зайлшгүй бүрдүүлэх нь зүйтэй. Мөн холбогдох зардлыг нь барилгын төсөвт зайлшгүй суулгасан байх ёстой байтал хөдөлмөр аюулгүйн ажиллагаанд зарцуулдаг хөрөнгийг огт тусгадаггүй  зэрэг зөрчлийг арилгах талаар анхаарахыг ч ярьсан. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал /ХАБ/ хариуцсан ажилтнууд зөрчил гаргасан ажилтанд газар дээр нь арга хэмжээ авах эрхийг нь нээж өгөх талаар ч ярьсан.  Тухайлбал:  ХАБ-ын ажилтан зөрчил гаргасан ажилтанд мөнгөн торгууль ногдуулах ч юм уу, ямар нэг хариуцлага тооцдог болох. Ингэхгүй болохоор тэр хүнд нэр хүнд ч байхгүй, эрх мэдэл ч байхгүй нэг тийм сул дорой орон тоо байдаг, тэгсэн хэр нь өндөр хариуцлага хүлээдэг талаар ч мөн ярьж байсан энэ мэт маш олон үнэтэй зөвлөгөөг энэ сонссон. Түүнээс биш би огт буруугүй хариуцлага хүлээхгүй, намайг буруутгачихлаа гэж нэг ч хүн дуугараагүй.   Тийм болохоор энд эрүүл тогтолцоо байна гэж би харж байгаа.
-Барилга хот байгуулалтын шинэ тогтолцооны талаар товчхон танилцуулахгүй юу?
-Миний ажиллах гол нөхцөл. Урагш давшихын үндэс суурийг бүрдүүлэх эхний алхамаа хийж  байгаа нь тэр юм.
Сэтгүүлч П.Өлзийням