Олон улсын “Прицкер Прайз” шагналт, Японы архитектурыг пост модернизм руу хөтлөн оруулсан нэрт архитектор Кензо Танге /1913.09.04-2005.03.22/ амьд сэрүүн байсан бол өнөөдөр 102 насыг зооглох байжээ. Ле Корбюзегаас урам авсан тэрбээр 1935 онд Токиогийн  их сургуульд архитектур судлахаар шийдсэн байна. Дэлхийн II дайны дараа хот төлөвлөлтийн чиглэлээр ажиллан дайнд сүйрсэн Хирошимо хотыг дахин сэргээн босгох ажилд оролцож, Хирошимогын энх тайвны төв, бөмбөгдөлтөд нэрвэгдэгсэдийн дурсгалын цэцэрлэгийн зураг төслийг хийснийхээ төлөө 1949 онд олон улсын шагнал хүртсэн юм. Танге цаашид бүхийл 50 жилийн турш хот төлөвлөлтийн онолоор дагнан ажиллаж, “1960 оны Токиогын төлөвлөлт”-өөр хотын бүтцийг шинэчлэн боловсруулж, Метоболист хөдөлгөөнд жинтэй хувь нэмэр оруулсан билээ. Тэрээр модернист чиглэлтэй уран бүтээлч байсан нь Йогийн үндэсний биеийн тамирын ордон, Мэри Катодрал сүм зэрэг уран бүтээлүүдэд нь харагддаг.

ЙОГИЙН ҮНДЭСНИЙ БИЕИЙН ТАМИРЫН ОРДОН



     Танге Японы түүх соёлыг гүнзий судлаж, үндэсний уламжлалт архитектурыг гаргаж тавьсан байна. Тэр иш татан хэлэхдээ ”Архитектур нь ямар нэгэн зүйл байх ёстой, хүний зүрх сэтгэлд шингэн орсон үндсэн хэлбэрүүд, орон зай ба төрх байдал нь заавал ямар нэгэн учир шалтгаан зүй тогтолтой байх учиртай. Агуу бүтээлүүд хүмүүс ба технологийн хоорондын уялдаанд тулгуурлан манай үед бүтээгдсэн байдаг. Уламжлал нь гол хүчин зүйл бөгөөд ирээдүйд шатлан хөгждөг гэхдээ энэ нь эцсийн үр дүнд тиймч удаан биш хугацаанд хүрч болдог зүйл. Уламжлал уран бүтээл туурвилд нөлөөлдөг ч энэ нь өөрөө удаан хугацааны турш бүтээлч байж эс чадна.”



     1964 оны зуны Олимпийн наадамд зориулан барьсан Йогийн үндэсний биеийн тамирын ордон нь өөрийн өвөрмөц содон төлөвлөлт хийц загвараараа архитектурын нэгэн шинэ билэг тэмдэг болсон юм.Японы нэн алдартай модернист архитектор К.Тангегийн бүтээсэн эл ордон нь барууны модернист урлаг, Японы үндэсний архитектурын хэв шинжийн хослол болон сүндэрлэсэн билээ. Гол санаа нь төвийн гол татанга, түүнээс чөлөөтөй бууж ирсэн  хоёр том ташуу холбоосоор хослуулан бүтээгджээ. К.Тангегийн барилга байгууламжийн төлөвлөлтийн шинэлэг загвар, хурц тод дүрслэлийн илэрхийлэл болжээ. Гайхалтай энэхүү байгууламж нь хөдөлгөөнтөй бөгөөд дээврийг асар их гүдгэр хотгор хийсэн дэлхийн хамгийн загварлаг барилгуудын нэгэн юм. Энэ ордон 1964 оны зуны олимпийн тоглолтод зориулсан хоёр том ордонтой /arena/, хоёулаа Тангегийн уран бүтээл бөгөөд төлөвлөлт, гоо сайхны  нэгэн ижил зарчимд тулгуурласан байна.




     Олимпийн төрөл бүрийн жижиг арга хэмжээ явуулах бага танхим ойролцоогоор 5300 хүний суудалтай харин 10500 хүний суудалтай Үндэсний ордон ерөнхийдөө олимпийн усан сэлэлт, үсрэлтийн тэмцээнд зориулагджээ. Гэхдээ сагсан бөмбөг, мөсний хокей зэрэг спортын томоохон арга хэмжээнд зориулан, талбай, орон зайг чөлөөтөй өөрчилж болохоор хийгдсэн байна. Ле Корбюзейгийн Ялегийн Их сургуулийн “Евро Сааринэн” мөсний хокейн стадион, Филифсийн Фавилионы нөлөө, тусгалаар Танге орон зайн гоёмсог нарийн  төлөвлөлттөй, тэдгээрийг татаж сунгаж болдог ба геометрийн хэлбэр дүрсийн хувьд  маш баялаг, тансаг болгон бүтээжээ.

     Эдгээр хэд хэдэн барилгууд нь чухам ямар цаг үед хамаарагдах хэдийд баригдсан нь хүний санаанд шууд буухад хэцүү.  Кензо Тангегийн Токио хот  дахь Сант Мери Катедрал гарцаагүй тэдний нэгэнд тооцогдоно. Мэдээж хийсэн технолог болон материал нь 20-р зуунд хийгдсэн төслийг санагдуулах боловч  бид энэ барилгыг дөнгөж өчигдөр, магадгүй 50 жилийн өмнө барьсан гэж хэлж болмоор санагдах байхаа. Архитектурын цаг хугацаа, чанарын хувьд сонирхол татдаг. Готикийн хуучин модон Катедрал сүм дайны үед шатсан ба сэргээн шинэчилсний үр дүнд түүний байран дээр 1964 онд Токиогын Катедрал сүмийг барьж дуусгажээ. Энэ шинэ сүм төмөр бетон хийцтэй, төлөвлөлтийн энгийн санаа агуулсан, шувуу түүний далавчийг санагдуулам хөнгөн байхаар хийгдсэн байна. 



Архитектор Г.Очирдорж